I pari që e solli këtë në skenë ishte Kancelari i parë i Perandorisë Gjermane, Otto von Bismarck. Ai në kohën e tij e përdori të fshinte nga historia kulturën, traditën, gjuhën dhe identitetin e një vendi në zemër të Ballkanit. Citimi i tij i përdorur gjerësisht që në atë kohë “Shqipëria është thjesht një shprehje gjeografike” natyrisht kishte këtë princip. Pra të fshinte. Në ditët që vijojnë me sulmin e Rusisë në Ukrainë, „fshirje“ u përdor në një kontekst tjetër. Presidenti heroik i Ukrainës, Volodymyr Zelensky e përdori fjalën elektronike javën e kaluar. Rusia, tha ai, është e gatshme të 'fshijë historinë tonë'. Regjimi i Putinit dhe forcat e tij plaçkitëse duan të ‘fshijnë vendin tonë, të na fshijnë të gjithëve’, thirri Zelensky, me vend, duke pasur parasysh energjinë dhe fanatizmin me të cilin Putini ka tallur dhe minuar dhunshëm sovranitetin ukrainas. Putini e sheh qartë Ukrainën si një komb shaka që mund të fshihet rastësisht nga harta. Ndoshta po aq sa dhe Otto von Bismarck “i gjithë Ballkani nuk vlen as sa eshtrat e një ushtari të vetë më pomeranian (rajon në verilindje të Gjermanisë)”.
Por Shqipëria nuk mbeti kurë në pasthënien e Bismarkut si një shprehje gjeografike, edhe pse kohërat u munduan ta kthenin në një të tillë. Ata që e dëgjonin, e dëgjuan dhe që e komentuan nuk e di pse heshtën atëherë dhe pse heshtën dhe më pas, por ajo që më duket mjaft interesante sot është pyetja çfarë do të ndodhë me fjalën "fshirje" edhe pas kësaj lufte? Fjalët e pasionuara dhe ekzistenciale të Zelenskit më shtynë të mendoj: cili luftëtar i zgjuar këtu, në Perëndimin e mëshirshëm dhe pa luftë, do të guxojë të keqpërdor fjalën "fshirje" tani? "Fshirja" është një fjalë kyçe në leksikun e kompjuterit, në një kohë që është thuajse më shumë se 135 vjet larg nga koha e shprehjes së Bismarkut.
Vetëm fshirja këtu nuk do të thotë "heqja e të gjitha gjurmëve të diçkaje". Sigurisht që nuk do të thotë që një fuqi e huaj të përdorë forcën brutale për të shuar të drejtat tuaja më themelore. Jo, kjo do të thotë që një kritike gjinore në Parlamentin e sotëm të Shqipërisë të kthehet në kampusin bosh të studentëve që protestojnë për çmimet e naftës dhe të thotë 'Nëse ke penis, je burrë'. Do të thotë që Kryetari i PD-së aktuale, Lulzim Basha, nuk ka mjaftueshëm personazhe që të bindin se ai ka humbur dhe është humbësi më i madh i zgjedhjeve. Do të thotë të pyesësh 'A mund t'i numëroj votat?'. E të shkosh diku me humbësin e të thuash është fituesi?! Ai nuk e kupton fjalën „fshirje“!? Po fshihet dhe historia e një force poltike, po shuhet dhe fshihet dhe e vetmja shpresë e krijuar në vite. Dhe Europa hesht. Dhe SHBA sjell vetëm shigjeta me non-grada të paqarta!
Jo vetëm kjo, por edhe vetë arsyeja do të thotë se po të marrësh pjesë në një muze, ose në ndonjë institucion tjetër publik dhe të shohësh që flamuri i Krenarisë Kombëtare nuk përfshin hijen që përfaqëson identitetin tënd historik dhe ende valëvitet i trembur nga shprehja e Bismarkut. E gjithë kjo përshkruhet shumë seriozisht si 'fshirje'. Edhe kur bombat bien mbi Kharkiv dhe Kiev, duke kërcënuar të fshijnë njerëzit dhe infrastrukturën, të krijuara për të fshirë identitetin e një kombi, aktivistët ende të pasur me kohë dhe me përvojë të varfër në Perëndim besojnë seriozisht se po fshihen nga postimet e këqija dhe mendimet e ndryshme.
Mbetet për t'u parë se cila mesjetë e zgjuar do të jetë e para që do të thotë me zë të lartë se të duhet të kalosh pranë një statuje të një shqiptari të vdekur prej kohësh me besime të turbullta, ndihet "duke fshirë" në të njëjtën kohë me statujat dhe ndërtesat dhe njerëzit në Ukrainë. Fshirë nga bombat ruse. Por ne tashmë e dimë me siguri se lufta në Ukrainë po ngre pyetje jo vetëm për sjelljen kriminale të regjimit të Putinit dhe të drejtën e Ukrainës për vetëvendosje, por edhe për Perëndimin. Lufta në Ukrainë është një moment tepër konfrontues për Evropën. Na kujton se historia në fakt nuk ka mbaruar. Çështjet e pazgjidhura të pushtetit dhe territorit fshihen vetëm nën sipërfaqen e politikës. Ajo luftë nuk është fenomeni i largët që menduam se ishte. Më thelbësisht, ai në mënyrë implicite paraqet një sfidë ndaj joseriozitetit, vogëlsisë, të asaj që kalon për jetën publike në Perëndimin e shekullit të 21-të. Na pyet nëse jemi gati për kthimin e dhunshëm të historisë. Përgjigja, tani për tani, duket se është Jo.
Jo, lufta në Ukrainë nuk do të zgjidhë dobësitë morale të Perëndimit. Grumbullimi i të rinjve për të luftuar kundër Rusisë nuk do t'i transformojë ata nga adhurues të kulturës së anulimit në John Rambos të jetës reale. Ata që ëndërrojnë se lufta në Evropë do të thotë se Perëndimi do të rikuperojë në mënyrë magjike etikën e vjetër "Qetë dhe vazhdo" për të menduar përsëri. Problemet tona janë shumë të rrënjosura dhe kërkojnë debat dhe transformim të brendshëm dhe jo shikim romantik ndaj të rinjve të guximshëm në një tokë të largët. Por ajo që ka bërë Ukraina është të konfirmojë se historia po kthehet në jetë me dhunë dhe se, moralisht, politikisht dhe fizikisht, ne nuk jemi të përgatitur për këtë. Çfarë do të ndodhë me fjalën "fshirje" edhe pas kësaj lufte?
Comments