ZGJIDHJE ZYRTARE

Faruk Myrtaj

ZGJIDHJE ZYRTARE -tregim-

S’di pse i jam gëzuar elegancës së frazës “…qeveritë dhe gratë, gjithnjë, nisen për të mirë”. Ende i gëzohem… Që të mos keqkuptohem, rrëfimin po e ndërtoj thjesht në vetën e parë. Kjo e drejtë buron prej faktit se edhe para shtatëmbëdhjetë vjetësh kur emigrova, edhe përpara njëzetë-e-shtatë vjetësh kur morëm një truall në katin e gjashtë, madje edhe përpara tridhjetë-e-shtatë vjetësh kur u bëra kryeqytetas, këtë grua kam pasur. Qeveritë gjithnjë kanë qenë tjetër, madje janë ndërruar edhe brenda kabineteve ndërkohë.

Nën qeverinë e parë kishim veç një fëmijë, një vajzë, të cilës, në ngazëllim të rastit, pothuaj i premtuam se tërë jetën do gëzonte privilegjin e të qenit “i vetëm” d.m.th i privilegjuar. Mbase më pas do tingëllonte si premtim elektoral, por vazhdoi i pacenuar, së paku deri kur gruaja solli në shtëpi ‘Fletoren Zyrtare’. Si në mugëtirën që sajohet vetiu prej miteve me muaj mjalti, kokulur e pa-faje si e sa-dalë prej Edenit, më ftoi të lexonim diçka në të.

“Më mirë ta dëgjoj me zërin tënd...” e luta. “S’ka nevojë ta lexosh fare”, pëshpëriti ajo.

Ende nuk isha mësuar me ndërrim-mendjet, por priresha t’i shpjegoja me pandehmën absolute se gratë kanë kujtesë relative. (Më vonë do ngrija shëmbëllimet e grave me qeveritë) Mbajnë mend gjëra që besojnë se i kanë në favor. Numri i fundit i ‘Fletores Zyrtare’ dukej se ia plotësonte këtë kusht.

Fiku llambadarin, dhuruar për Ditën e Gruas, ndezi ca llambushka si bubureza që ftonin për lojë sy-mbyllazi dhe pëshpëriti.

“Qeveria e re premton kushte të veçanta për nënat me shumë fëmijë.”

Nuk kujtohem mirë kur, teksa kthjelloheshim dalë-nga-dalë prej ngrohtësisë, ma mori njërën dorë. E vuri diku mbi barkun e saj. “Sikur ndjej se do ta fillojmë djalin...” tha. “S’do ta kemi dot të vetme vajzën, as djalin...”, thashë, si reagim zyrtar për lajmin. “Mund t’i mbajmë të dy si të vetëm...” Mbase ky ka qenë momenti kur nisa të besoj se, me ndihmën e “Fletores Zyrtare”, gratë dinë të ndjehen në të njëjtën gjatësi vale me qeveritë e radhës.

Pas pesë a gjashtë vjetësh, mbase ngaqë qeveria rifitoi besimin popullor për mandat të dytë, ne i kishim katër fëmijë. Ishte sinqerisht krejt e pa-parashikueshme që një ditë të mëpastajme ajo të vinte në shtëpi e mbytur në lot. Një grua që qan kaq bukur, s’mund të mos e dashurosh tërë jetën. Ia mora çantën nga dora, rashë në gjunjë për t’i hequr këpucët kësaj zonje që arrinte të mbetej zonjushë, që pastaj të vazhdoja me heqjen e trikos së lehtë. Më tej akoma...

“Mos... U kam marrë më qafë...Ty dhe fëmijët...”

Kërkoi çantën e dorës dhe unë ia ofrova. Ngaqë s’kisha dije se ndokush kishte guxuar të bënte dot një studim shterues për dendësinë e gjërave që mund të strehohen brenda një çante grash, shkova ndërmend vetëtimthi se mbase kishte ardhur koha e përdorjes së mbrojtësve hormonalë. Si tërë gratë, befasuese pafund mënyrash, nxori tharëse-lotësh. Asnjëherë mos shpreso fund surprizash. E pa lot, më shfaqi Fletoren Zyrtare, numrin e fundit. Edhe pse e dinte që besoja se gratë e qeveritë gjithnjë nisen për të mirë. Nuk po kuptoja, pse duhej të lexonim sërish lehtësime zyrtare.

“Është numri i ri i Fletores…” sqaroi ajo. “Ngatërron kopertina e njëjtë...’

Ngaqë si shumica e grave edhe ime-shoqe është qenie entuziaste, për të siguruar ekuilibrin në çift, mua më është dashur të bëj pesimistin. E hapa Fletoren në faqen e me karto-picetin e lotuar. Me lotin palosur, mund të thuhej për ta lënë deri në fund sentimentale. “Ky njoftim është fare i rëndomtë. S’ka asnjë lidhje me ne!”, i thashë gruas.

Ishin pezulluar tërë benefitet e kompensimet për fëmijët me shumicë. Duke e kompensuar me optimizmin e duhur, të palës tjetër, i mëshova pas-faktit, pas-njoftimit se qeveria, si gjini femërore, premtonte menjëherë diçka tjetër: literaturë për planifikimin familjar, falas...

Të gjitha humoret zyrtare ndodhin pa dashje. Vetëm kur bëhen popullore, sjellin gjendje shpirtërore, ndaj dhe isha i sigurt se mëria e gruas ndaj qeverisë nuk do të zgjaste. Realisht bashkëfajtor me time shoqe për numrin e fëmijëve, më duhej të bëja të zellshmin edhe si bashkëvuajtës…

&

Ishim gjashtë frymë, brenda asaj hapësire që unanimisht thirrej shtëpi. Fëmijët zbaviteshin në çdo moment të mundshëm, por ishim në një mendje që edhe klithmat nuk ua konsideronim zhurmë. Për fat, prindërit nuk e kanë privilegjin e qeverive që, kur ndjehen ngushtë, japin dorëheqjen. Kjo i ka detyruar bashkëqytetarët e mi që hera herës të protestojnë përballë kryeministrisë duke e kujtuar Njëshin e Radhës të mos e shkoj ndërmend dorëheqjen pa plotësuar premtimin e tij të mbramë…

Një llogaritje e thjesht për dritën e duhur për fotosintezën dhe ajrin e nevojshëm për frymë-marrjen e të gjashtëve aty, na kishte sugjeruar t’i linim dritaret hapur, paksa. Edhe pse moti po ftohej. Kisha drojtje se mund të tingëllonte ironike po ta kujtoja bashkëshorten se fill pas dimrit pranvera do vinte sërish, pra asgjë do të thoshte se problemet shtoheshin padurueshëm, diçka kishte për të ndodhur, në mos prej njeriut, sigurisht prej natyrës.

Në ngrysje të një ditë të tillë gruaja u kthye në shtëpi tërë shend. Thjesht për shaka, shkoj neper mend se në këto momente ngjan me pulat që kakarisin ngazëlluese pasi çlirohen prej vezëve. Më vetëtiu shpresa se mund të më bënte të ditur se qeveria e re, e sapo betuar te presidenti -që më në fund fare pranohej se ishte qenia më e ndershme në këtë faqe dheu kombëtar- kjo qeveri pra, si akt të saj të parë ripërtëritës, kishte rikthyer benefitet për fëmijët.

Nuk ishte kështu, kësaj here. S’kishte Fletore të re Zyrtare. Më sugjeroi të shkoja të kërkoja një apartament tjetër. Më dha edhe adresën e një zyre të re, të pa qenë më parë. Me një entuziazëm që më bindi se ishte kthyer sërish në humorin dikur. E vetmja gjë që vazhdoi të më gërrictë si pesimisti në çift, ishte se fliste për Nëpunësin e kësaj Zyre të Re si për një magjistar.

Për hir të harmonisë familjare, të nesërmen u gjenda në radhën e njerëzve që prisnin të hynin tek ai. Në paradhomë, në një tavolinë të ulët, shërbehej falas Fletorja Zyrtare. Në kopertinë të saj ishte fotografia brutalisht entuziaste e Nëpunësit në fjalë, i cili më ftoi të hyja. Qytetari që dilte teksa unë hyja, nuk e fshihte kënaqësinë e takimit të kryer.

‘O Zot, thashë me vete, si për të bartur me vete edhe time-shoqe, më në fund populli s’ka gabuar në zgjedhjen e tij.”

Isha porositur të fiksoja gjithçka të atyshme. Përpiva me sy dekoracionin e zyrës, ngjyrën e tavolinës, modelin e karrigeve, nuancën rozë në të jeshilet të perdeve dhe natyrisht sjelljen, gjestet, fjalët e nëpunësit. Do t’ia rrëfeja bashkëshortes sime të mrekullueshme, që më priste. Me padurim.

“Ai…ishte vërtetë magjistar…”, fillova t’i tregoja asaj. (A nuk të thashë, më përqafoi sërish ajo). Jemi ngushtë me strehim, i thashë, por ai më pyeti për shëndetin, për ty (ah, të pyeti edhe për mua, jo si ata veqot e mëparshëm, e shikon), për fëmijët, emër për emër, më pyeti për...(Po kaq jemi, unë, ti dhe fëmijët, ndërhyri gruaja). Më pyeti edhe për çfarë kemi jashtë shtëpisë. (Ah, të pyeti edhe për mamin tim?!) I tregova se kemi një kolibe të vogël në oborr, si të tjerët. Atje mbajmë katër pula, një dhi, një qen, dy dele...Një herë mendova të mos rrëfeja, por m’i nxori si me grep. E kishte gjuhën mjalt (S’më besove mua ti...) Edhe drutë që kemi atje jashtë, ia tregova.

“Futini brenda…”, më tha. “Futini brenda drutë. Sot. Sot do të fusni drutë. Pas tri ditësh do të fusni edhe qenin…” “Ku? E pyeta. Ku do t’i fusim drutë dhe qenin?” “Në shtëpi…!”, më tha, “…aty ku rrini vetë…”

Më tha këtë dhe u ngritë më këmbë. Takimi kishte mbaruar. Duket e vuri re se nuk po e mblidhja veten.

“Pas një jave të pres këtu, më tha nëpunësi. Rëndësi ka të fillojmë...Hajde, mirë ardhsh!”

Edhe gruaja, imja, kishte mbetur pa gojë. Në këto raste, gratë dhe qeveritë të krijojnë idenë se janë duke vrarë mendjen. Në çastin tjetër, ia krisin së qeshurës së qashtër. U sigurua që s’bëja shaka (verifikoi që serioziteti i nëpunësit nuk ishte shaka e imja), bashkë me fëmijët, si në një lojë të marrë po aq seriozisht, i futëm dhe stivosëm drutë brenda shtëpisë. Pas tri ditësh, sipas porosisë së Nëpunësit, edhe qeni u familjarizua me fëmijët.

“Ngushtë që ngushtë ishim, tha gruaja, për të më qetësuar, pa harruar se pas një jave duhej të shkoja sërish tek ai, Nëpunësi. “Mos e humb kurajën, më tha ai, kur java kaloi. Zgjidhjet s’janë të lehta, por duhet të besojmë në to. Futini edhe delet brenda. Kësaj radhe delet, më këshilloi ai. Dhe, pas një muaji eja përsëri, mirë?!”

Kësaj here i vetëm i vura përpara dy delet dhe trokita tek dera. Kalamaja ia dha hohoramave. Gruaja, e hallakatur në fillim por , si delet, por e kuptoi se nuk isha veçse zbatuesi. I porosive të Njeriut të Zyrës. Magjinë e bënte ai. Hapëm një pëllëmbë vend midis druve, aq sa duhet për këmbët e deleve. Qenit iu krijua shansi të rehatohej poshtë krevatit marinari të fëmijëve. Që të jemi sa më të sinqertë, na bezdiste ndonjë lehje natën dhe, me blegërimat afër mëngjesit, gruaja e nxirrte ndonjë “uh, këto...”, por unë si misionar i ekuilibrit i sillja ndërmend se të gjithë llojet e gjallesave, në barkë me njeriun kanë qenë në fillimet e botës, le të kujtohemi për Noan, i thosha afër syve, dhe ajo humbiste në gjumë, si shqerrkë. Pas një muaji, nëpunësi s’më la të prisja gjatë. “Ktheu në shtëpi. Futi edhe pulat brenda. Aty mbi drutë, e gjejnë vetë vendin ato. Dhe pas dy muajsh...” “Pas dy muajsh, çfarë?””, pyeta pa dashur. Thjesht përsërita fjalët e tij. “Të duken shumë?! E di se nuk është e lehtë të jap këshilla të vështira, por të siguroj se një ditë do të thuash sa mirë bëmë. Ik tani dhe, pas dy muajsh të pres këtu. Të fala shumë gruas….”

Ia përcolla përshëndetjen personale gruas, gruas sime, njeriut të dashur që vazhdoi të mbetej brenda asaj hapësire bashkë me mua…Në të vërtetë, ishim bërë ca si shumë brenda asaj kubature. Bëhej e justifikueshme ca zallamahi nga ana e kafshëve. Delet dukeshin engjëj përballë brirëve të dhisë, por vogëlushët tonë imitonin aq mirë të lehurat e blegërimat dhe s’dalloheshin prej origjinalit.

Të jemi të sinqertë, ndonjëherë kujtoheshim që ishim njerëz. Kujtoheshim edhe që historikisht ishte bërë kohë e gjatë që qenia njerëzore s’jetonte më me kafshët. Ishte çmësuar. Kafshët u mësuan të bashkëjetonin më shpejtë. Megjithatë, e kishin të pamundur të përdornin banjën tonë. Qeni dilte me fëmijët jashtë shtëpisë dhe mbaronte punë atje, por dhia e delet kakërdhinin aty brenda. Deodoranti dhe erëzat, që shtoi gruaja si emergjencë, nuk e eklipsuan kundërmimin e para-ardhësve darvinianë. Por s’i bënim dot me faj; vetë u kishim kërkuar bashkëjetesë...

“Shko një herë atje. Pyete mos ka ndonjë afat më të shpejt…”, më tha gruaja. “Pas tri muajsh më tha. Ai është burrë shteti, nuk luan me fjalën. Dhe unë jam qytetar, i përgjegjshëm. Le të bëjmë shyqyr që s’kishim lopë, se do të na ishte dashur ta futnim edhe atë brenda. E merr me mend atë të lopës në krahasim me kakardhitë?!” “Mos e zbrit klasin e intelektualit…”, tha ajo. Ne të gjithë e dinim se, në s’ishe intelektual, këtu ishe i vdekur.

Përpiqeshim të merrnim me mend zgjidhjen që do të na ofronte Nëpunësi. Sigurisht zgjidhje do kishte, edhe pse këshillat e deritanishme dukej se nuk çonin askund. As gruaja, që shquhej për logjikën ëndërruese, nuk gjente udhë. Qeni shkonte dhe i lehte dhisë mu përpara brirëve, delet ia merrnin vrapit nëpër shtëpi si të kërkonin daljen nga vatha. Kur ndodhte që blegërimat, ciatjet dhe mjaullimat e kakarimat dhe të lehurat bëheshin bashkë, o Zot, në pikun e natës, kriste e qara e vogëlushëve. Mungonte vetëm përmbytja, të shihnim barkën e Noes. Brigje, Tokë nuk dukej gjakund.

Gruaja, asnjëherë nuk i shante qeveritë. As kur dëgjonte ankesë prej fëmijëve, se kishin të krruara dhe që shokët e klasës u largoheshin, si prej një lloj arome të çuditshme, duke zënë hundët. Duroni, duroni edhe pak, u thoshte. S’do mbetemi kështu gjithë jetën.

Natën përpara takimit me nëpunësin pothuajse nuk fjetëm...Ishte sidosi një ndjesi e veçantë, edhe pse jo si dikur prej dashurisë së pafund.

“Si ndjeheni?”, pyeti nëpunësi. “Jo aq keq...” “Më thuaj të vërtetën. Jo me lajle-lule...Ne prandaj jemi këtu.” “Të vërtetën ia them vetëm gruas, që rron aty me mua!” “E di, e di...duroni deri nesër. E di unë çfarë duhet bërë atje...”

U ktheva në shtëpi dhe ia citova bashkëshortes fjalët e zyrtarit në ligjëratë të drejtë. Nuk shtova gjë. As ajo pyeti. Nuk merrnim dot me mend ç’mund të ndodhte të nesërmen. Ishim të mpirë. Si ata të burgosurit afat-gjatë të galerave që kanë harruar se si jetohet, në vigjilje të lirimit. Asaj nate na kishte rrëmbyer pa e marrë vesh një gjumë i rëndë, i thellë, që kush e di si lexohej në filxhanët e kafesë. Edhe kafshët e shpezët, as kalamajtë, që përditë rriteshin, nuk u bënë gjallë atë natë...

Na zgjuan trokitje të forta te dera. Kori i gjallesave aty brenda, sikur këtë kishte pritur. Ia behu një shtrëngatë zërash e klithmash , por e trokitura u bë më e rreptë. Gruaja më në fund ishte më këmbë dhe e hapi derën.

Na kërkuan të linim shtëpinë. Në pak minuta. Siç është, na thanë, pa lëvizur asgjë. Ashtu bëmë. Na hipën në dy taksi. Unë e gruaja, në njerën. Të bindur, fëmijët, në tjetrën. Pa e fshehur keqardhjen që s’i morën dot me vete qenin. As delet. As dhinë. As pulat...Drutë jo e jo. Në pak çastet e prag-nisjes, pamë se një trumbë punëtorësh të komunales filluan të nxirrnin jashtë gjënë prej shtëpisë. Harroji ç’lamë pas, më tha gruaja, duke pështetur kryet në supin tim. Nuk kishim asnjë grimë energjie të pyesnim se ç’kishin ndërmend të bënin me shtëpinë, me kafshët me...Ndjeheshim të raskapitur, dielli na dukej si i sapo krijuar nga i Gjithëfuqishmi, Natyrën s’e kishim vënë re kurrë. Gruaja gjeti kohë e ngè të lëvdonte nëpunësin e zyrës, edhe pse unë vetëm tundja kryet, përgjumshëm. Asnjë provë për të kundërshtuar. Na zbritën në parkun e madh. Fëmijët na bënë shenjë se po i çonin në zoopark.

Pas katër orësh na kthyen sërish. Aty ku u nisëm. Si për të na kujtuar se çdo gjë vjen rrotull. Në oborr nuk kishte asgjë nga plaçkat tona. Pulat, dhitë, drutë, ishin rregulluar në oborr, në ndarje të posaçme. “Urdhëroni, është shtëpia juaj!”, na tha dikush. Mu duk zë i njohur. Ngrita kokën. Ishte Nëpunësi, I magjishmi.

Shtëpia, e lyer, brenda e jashtë. Dyshemeja vetëtinte, xixë, muret bardhëllonin. Xhamat e dritareve larë, mobiljet dhe orenditë pastruar e ujdisur e në vendet e tyre. Ishte po ajo shtëpi, pa kafshët, pa qenin, pa dhitë pa drutë, dhe e lyer…

“O Zot, i vërtetë!”, po thoshte gruaja. “I kemi pasur, pa ua ditur vlerën. A të kujtohet, i dashur...Mes plehrave dhe kafshëve...Le të lutemi për Nëpunësin. Na bëri të lumtur…”

“Dhe të mendosh, pa ndryshuar gjë…”, bëra iso unë.

#faruk #myrtaj