VERBËRISHT VERBËR
-tregim-
Njeriun e Verbër po e sillnin në kryeqytet.
“Bulevardi i Heshtjes”, zbukuruar për festë. Mbushur sheshet e trotuaret me shkollarë, porositur për tu gëzuar edhe më shumë se mosha e tyre. Në ballkonet, të shkuarit në moshë që s’mundnin dhe gratë që s’kishin nge të dilnin gjer atje poshtë. Muret e jashtme të ndërtesave dhe zyrave të shtetit që shihnin nga shëtitorja, lyer me të bardhë të ndritshme verbuese teksa flamurët valëvitës bënin sy.
S’ishte e udhës të pyetej pse gjithë këto përgatitje bëheshin për pritjen e një të verbëri.
As të vihej në dyshim, paçka se i ftuar në zyrën kryesore të shtetit se, si i verbër, ai s’do mund të shihte kurrgjë. Tërë ky formalitet, shëmbëllente me përkujtimin e datëlindjes një të vdekuri për të provuar pavdekësinë e tij.
S'besohej se I Verbëri e dinte se për ardhjen e tij fasadat e pallateve nga ana e bulevardit ishin mbushur me parulla për dritë e ‘syçeltësi’ -fjalë e reformuar e së mëhershmes ‘vigjilencë’, rrugët pastruar e gropat septike spërkatur me lëngë gëlqereje, shtuar vijat e bardha sikur ai do mund të orientohej në to, pemët e trotuareve krasitur e bukuruar me tullumbace si të pritej ardhja e plakut të vitit të ri.
Edhe ujërat e përroit që ndante kryeqytetin në dy pjesë, derdheshin së fundi në një shtrat tjetër, për ta lehtësuar ajrin e asaj dite në bulevard.
I Verbri ndjehej paksa i hutuar, si tërë njerëzit që vijnë për herë të parë në kryeqytet, por s’kishte asnjë arsye të dinte nëse ishin bërë përgatitje për një të verbër si ai. Asnjë kureshtar apo gazetar nuk do provonte të dinte prej tij, që ai të kandisej tu përgjigjej: Më thoni ju, pra, pse tërë këto përgatitje?!
Natyrisht i ishte thënë se do ta priste vet Njëshi i Madh. Jo se ishte I Verbër, as për t'ia parë me sy verbërinë, kurrsesi për të verifikuar aftësinë e vëzhgimit apo shkallën e verbërisë tek vartësit që ia kishin sugjeruar këtë pritje të pangjarë më herët.
Prej hyrjes kryesore të Godinës Nr. 1 të Shtetit, deri në katin e sipërm, përgjatë tërë shkallëve që çonin te zyra e Shefit të Madh, qenë renditur nëpunësit e shërbimit, aparatçikët e drejtorive e seksioneve, të sigurisë shtetërore, të shërbimeve të zbulimit me jashtë, tërë shefat e ndihmësit e kreut të shtetit, ishin aty edhe profesorë të universitetit shtetëror, autoritete të filozofisë e dialektikës, nëpunës të pa-gojë dhe anonimë të zyrave të kuadrit që, ndonëse pa-dukje publike, ata nënshkruanin e dokumentonin fatin e tërë shtetasve gjallë e vdekur.
Natyrisht, s’mund të mungonin poetët e ditës që, kush më shumë se ata do ta kthenin verbërinë në simbol të mundësisë për të ëndërruar, por u panë aty shkrimtarë e kineastë dokumentarësh, vënë në lëvizje për ta shndërruar në metaforë verbërinë.
Secili, mbante ndër mend pyetjen elementare që cdokujt i ishte bërë atë mëngjes: ju prisni të shihni të Verbrin por a do t’u vështroj edhe ai, juve?
Tërë sa rrëfehej e shkruhej gazetave së fundi, ngjallte kureshtje të pafundme: si mund të punonte, të ecte i vetëm, nëse ishte i verbër?!
Kristo Islami, i vetmi, prej punonjësve te hershëm të arshivës, me këtë emër dy herë problematik për një vend ateist me kushtetutë, kishte refuzuar të merrte pjesë në këtë ceremonial. Duke përfituar nga emri dhe mirëbesimi prej përkushtimit të gjatë, ia kishte thënë në sy vet Njëshit të Shtetit:
“Nuk bëhet mirë për askënd të përkulemi e të bëjmë temena për një të verbër…”
I verbëri, ndërkohë, po ecte përmes Bulevardit. Pa u mbajtur te krahu i askujt, pa ndihmën e ndonjë shkopi për të prekur me të së paku truallin ku do hidhte këmbën, duke e shtuar përfoljen për të.
Sigurisht në bulevard çdokush mund të ecte symbyllur, aq më shumë ai, që krejt pa sy ecte!
Para dhe pas tij ndjehej, si ‘kori i të burgosurve’, hapi i dhjetëra-qindrave: nëpunës të mesëm e të mëdhenj, fëmijëve të pafajshëm si buqetat e luleve në duart, gra entuziaste, heronj të mundimit vullnetar, ushtarakë që kishin dorëzuar vullnetarisht gradat, të gjithë nën shtysën e retorikës së shpallur për të gjithë:
"Ai pa sy punon në arë dhe s’rri në shtëpi…Po ne me dy sy?!"
Dukej se kryeqyteti zhvendosej pas të Verbrit. Heshtja dhe meraku për një rrëzim të mundshëm e të beftë, përcillte ndjesinë se ecej pas një të vdekuri, në funeralin e tij, ku vet I vdekur ecte më këmbë.
Në sytë kureshtarë të të gjithëve ngulur në ballin e tij dukej që atje tej se i kishte të dy gropat e syve, të dy retinat e syve si tërë të tjerët, paçka se asnjeri prej tyre mund të mos shihte.
Sigurisht ishte e kotë të dyshohej kaq vonë. Verbëria e tij, merrej me mend, ishte verifikuar sa e sa herë. Edhe më rreptë se më herët, kohëve të fundit, pasi nën sekret shtetëror ishte vendosur e pastaj njoftuar se të Verbrin do ta priste Njëshi, në kryeqytet…
Më vonë do rridhnin detaje të hollësishme. Fill pasi ishte caktuar itinerari i tij deri në majë të shtetit e kishin ndaluar të bënte jetën e zakonshme, të deri atëhershmen. Nuk do dilte me bagëtinë, as do prashiste, nuk do të takohej me askënd, natyrisht s’do dilte kodrave, madje dikush nga shërbimi informativ shtetëror do të jetonte me të, së paku deri në vizitën në kryeqytet. Ai do flinte aty, në të njëjtën dhomë me të Verbrin. Ju desh ta përgjonin edhe në gjumë, e kishin zgjuar sa herë, me situata të befta, emergjente, me shpërthim zjarri të improvizuar e shashkash, për tu bindur se ishte vërtet i verbër dhe, pastaj që ishte verbërisht i verbër.
Vetëm kur s’mund të dyshohej më, e nisën për në kryeqytet, me trenin e Jugut, e nxorën në Bulevard, ku e lanë të ecte vet, më këmbë. Që ta shkonin të gjithë se deri atë ditë, deri atë moment, ai ishte I verbër. Kush e di kush mbase besonte se ai mund ta gjente vet Pallatin e Madh të Qeverisë. Zyrën e Njëshit, d.m.th.
Në Sheshin e Madh dhe në trotuaret, njerëzia, që e dinte vetëm nga gazetat dhe vjershat për të Verbrin, duartrokiste për të, duke thirrur emrin e Njëshit të Madh.
I verbri, diku afër Pallatit, e avashi, pastaj e ndali hapin.
“Keni nevojë për gjë?”, e pyeti shpura.
“Më duket se ndjej dritë...”
“Po afrohemi te Ai…”
Turma, në distancë, si zakonisht pa ditur ç’po ndodhte, kuptoi se duhet të heshtë. E komanduar kush e di nga kush, edhe duartrokitjet, i reshti edhe ato.
“Mos po rrëzohem...”, tha i verbëri.
“Nuk mundesh…pa arritur tek Ai…”
“Duhet shkuar doemos?”
“Po ju pret…”
I Verbri nuk po lëvizte.
Dikush i shkoi më pranë. E preku lehtë, me dorën te parakrahu. Duhej të vazhdoni, pra. Verbani ia largoi dorën, prerë. Si të qe penduar që e kishin nxjerrë nga errësira.
Turma, si ajo, duartrokiti sërish: i verbëri, sipas saj, s’pranonte të mbështetej tek askush për të arritur te Ai.
Një makinë e vogël, e ndjekur nga dy të tjera, të tria të zeza, iu afruan. Për një çast, i Verbri u gjendë brenda njerëz prej tyre. Këshilluar të përshëndeste me lëkundje dore njerëzit atje jashtë. Mbase e vonoi këtë rit, që dikush ia ngriti bërrylin e dorës dhe pëllëmba e dorës së tij u shfaq valëvitëse tek dritarja e derës së makinës.
Minutën tjetër, arritën te Pallati I Madh.
E morën “hopa”, në krahë të forta, duar të fuqishme, të rrepta. E ujdisën brenda ashensorit që përdorej vetëm prej Njëshit të Madh. Aty morën frymë, lirshëm. Tërë kjo përkujdesje ishte e udhës: Jo kushdo arrinte te Njëshi i Madh. Një i verbër jo e jo.
“Unë shoh…”, tha, kur i treguan se ishte në zyrën e Njëshit.
“Ta merr mendja që do shohësh!” ia preu Kristo Islami. “Kështu sheh tërë populli!”
Comentários