Në xhamat e bilardos picërronte sytë fundi i ditës. Qëndroi gojë hapur si ndonjë i pangrënë ditë të tëra, që papritur i del përpara tryeza plot. Kontrolloi instinktivisht xhepat. Shtyn derën. Hyn .Atë tipin pranë cepit, përkulur për të goditur, e ka parë. Më këmbë qëndrojnë dy kuqalashë tmerrësisht të ngjashëm. Qeshin. Përse vallë? Me të? Jo. Kalojnë përgjatë xhamave të mëdhenj të sallës së bilardos për t’u hapur vend lojtarëve. Tundi kokën dhe u ul në stolin bosh mbështetur pas murit. Ndjen si i prek shpina kokrrizat e ashpra të murit. Shpina e lodhur derdhet si rërë në fundin bosh të prapanicës. I ka zili këta të rinj të bëshëm që kanë gjetur mjet të mirë për të fshirë kohën. Nuk nxitojnë. “Pse jam këtu? Po bie nata. Jo, gjumë jo! Në pleqëri e mira është të jesh në një vend vetëm me ditë. Ëndrra?Në asnjë mënyrë. Ëndërron kush ka të ardhme. Pa vlerë. E kaluara nuk mund të shpjegojë ç’vjen. Më duket ekzistojnë vende me 12 muaj ditë. Sa kushton të jetosh andej? Kot! S’ka më mundësi. I ndava. Atë çast pata frikë mos futja sherr. Jo. I përpjestuan fare qetësisht. Djali i madh u bë shkaktar. U nda nga gruaja dhe po të rrinte këtu, me siguri do hynte në sherr me të vëllezërit e së shoqes. Iku në Tiranë. Atje u martua me një jevgë. U nxinë florinjtë si në ëndërr. Tani kam dhe nipër jevgjitë.”-Thatë gjë zotëri?. Njëri nga kuqalashët i vuri dorën në sup. -Do luash?Në fillim deshi të pyesë “Çfarë?”, por vuri re buzëqeshjen e fshehur, plotësisht të lexueshme; heshti. U mendua në duhej t’ia thoshte hallin. Megjithatë dikush kujdesej. Edhe pse me qesëndi, i erdhi mirë.-Nuk gjej dot shtëpinë. Në një çast të gjithë kthyen kokën. “Sa shumë qenkan? Si nuk i vura re?”. Mërmërima moskokëçarëse u shua. Vendin ia zuri trokitja e stekave dhe gurëve të bilardos. I hodhi kuqalashit shikim të përvuajtur. Ai i futi krahun. Dolën. E pyeti kush ishte. Kuqalashi njihte dikë me këtë mbiemër. -Nip e kam – tha i pezmatuar. Diç deshi të shtonte, por nuk e gjeti çfarë. Heshti. Kuqalashi, tepër i zënë me telefonin nuk e vuri re gjendjen e tij. Natë. “ Nipin gjeti të më shohë në këtë gjendje?Sa të tjerë ka në qytet me mbiemrin tim, pse duhej ta merrte vesh ky? Si e kam hallin? Nuk falënderoj zotin që po vjen dikush të më çojë në shtëpi, po kërkoj dhe të zgjedh. Unë i gjithi në këtë moment nuk jam veçse një copë sfungjeri e shtrydhur që mund të më hedhë era edhe në një pusetë gjirizi. Ky nip kuptohet fare lehtë që ka marrë vesh për trashëgiminë. I porosita fëmijët të ruanin sekretin, po… Nuk i ngjanë nënës që 31 vjet i mbajti në brez, askush nuk e mori vesh. Ai di vetëm çfarë ka dëgjuar. Po të atit, tim vëllai, jam i sigurt, nuk i ka thënë. I vjen keq ta shqetësojë. Eh…Gruaja më hëngri. “Bëji pjesë. I hyn në hak. Të rriti, të bëri me shkollë, Shokët e tu shkuan me bagëti.” U mundova t’i mbush mendjen se po të donte nëna, i ndante vetë. Pastaj…po u ndanë në mes, ç’mbetet? Ja dhe nipi. O, sa me përtesë vjen! Nuk më shikon për të parë, po për të më zhveshur. Të turpërohem. Do ketë guximin të ma zërë në gojë? Prej vitesh nuk gjendemi vetëm përballë njëri-tjetrit?”. Edhe më natë… -Eja! -Nuk gjete fjalë tjetër? -Të kërkojnë në shtëpi. -E di. -Asgjë nuk di, – nipit i erdhi t’ia thoshte aty, aq shumë nuk e duronte. Po ai që i telefonoi, nuk ishte larguar aq sa të mos dëgjonte. Dëm më shumë vetes do t’i bënte. Xhaxhait mund t’i binte të fikët. Ndoshta i fluturonte dhe mendja e mbetur. -Çfarë duhet të di? -Je i humbur? -Ja më gjete. -Në tjetër kuptim. -I paedukatë. -Do ta kuptosh pas pak. Ecnin njëri pas tjetrit. Nipi, si një kafshë samari ngarkuar rëndë, nxiton të heqë barrën nga kurrizi. Xhaxhai çantë e zbrazur që përplaset në vithet e kafshës së lodhur. Me të vënë këmbën në shkallën e parë të hyrjes së pallatit, nipi u kthye, dhe me fytyrë të përvuajtur, (gjatë gjithë rrugës u mundua ta tërheqë nga thellësia e pështirosjes), i zgjati dorën: -Të rroni vetë. Xhaxhai qesh. -U çmende? Fytyra e xhaxhait e verdhë dhe e deformuar si një ftua, ngeci mes pasigurisë, habisë, frikës. Nipi e kapi për krahu. Filluan të ngjitin shkallët për në katin e dytë. Brenda vetes… “O zot! Ka vdekur gruaja. Tani do të bëj vërtet jetë sfungjeri. Mbi mbeturinat e pjatave, pluhurin e mobilieve, zhulin e lavamanit, ndyrësirat e banjës. Pastaj? Pse hallaktem? Kush kujdeset për telashet e varrimit? Ohu… Mendova të më dhembte më shumë. Tani prej saj nuk mbetet asgjë. Fëshfërimat e rënda të çapave janë mbledhur në këndin e arkivolit si thërrimet në cep të tryezës pas vakteve të heshtur. Do të varrosen me të. E porositën arkivolin? Po kur vdiq? Vdekja e parë në familjen time. E papritur. Më duket u përgatit nga ca shenja; tani po i ve re. Djali i vajzës së madhe vetëm dy-tre ditë pas ndarjes së trashëgimisë, u hodh në liqen nga trampoline, theu arrëzën e qafës. Mbeti guak. Nuk e duroj dot kur më ngul sytë e ftohtë pa shprehje. Sa orë kam i ikur? Oh, ky është zëri i gruas. Vetëm ajo thërret “O plak, ku je?”Si duket po më le mendja. ”Ndizet drita… Tufa e njerëzve, ulur nëpër karrige, heshtnin. I vëllai, fëmijët e tij me fëmijët e tyre dhe i kunati, vëllai i gruas. Asnjë nga të tijtë. Të parët nuk i duronte dot, tjetrin e druante për vrazhdësinë. E shoqja ende bërtiste “Ku je, o plak?”.Iu afrua, e preku. E pyeti: “Ç’ka ndodhur?” Ajo mblodhi supet. Gjithë duke u dridhur nga dënesjet, u mblodh një grusht. Dikush hyri në derë: -Erdhën! Nuk u morën më me të. Vrapuan jashtë. Disa u kthyen. Pas tyre nxiu në ngushticën e derës trapezi i kreut të arkivolit. U ngrit dhe zuri kokën me dorë. : “Ç’hata më zuri?Mos!”Mendja, e shkëputur nga grackat e sklerozës filloi të punojë ethshëm, Megjithatë, nuk depërton dot pas dërrasës së ftohtë ku dikush nga pjellat e tij shtrihet pa jetë. Vajzat e vëllait lëshoi kujën: – Si erdhe kështu moj Sina?. Dritëterr.. “Ku e gjejnë fuqinë eshtrat që më mbajnë më këmbë? Paska vdekur ime bijë!? Oh… ah…o…! Sa hapa larg është? Një, dy, tre… Shyqyr. Arkivolit nuk i qenka vënë kapaku. Booobo! Sina është kjo? Tiparet ato, po çuditërisht kanë ngrirë bukur. Ç’vdekje është kjo? Ja dhe lira. Në gjoks, pak mbi shtegun e gjirit rrezellin monedha e florinjtë. Shtatë yje shtrëngohen te grafika e shkronjës së stërmadhe. Ou…”. Aq më shumë e vdekur… Kunati ndiqte çdo veprim. Ia kapi lëvizjet e syve. E mori për krahu. Kaluan në dhomën tjetër. -Të kisha thënë, po ty nuk të mbushej mendja. –Fytyra nursëze iu nxi.-Ia mori shpirtin i shoqi me jastëk. E gjeti në shtrat me atë djalin e bukur. Qyteti ziente prej kohësh. Ti i zure veshët. Mbesë e kam, më mirë të mos e kisha. -Je mbushur. Flet me inat. -Ç’me inat? Më vjen të të zë për gryke. T’i pashë sytë. Ia ngule te sisët, i ndërkryer. Gjer aty arritët?-Mos, paç perëndi! -I pacipë. -Të mbyt tani!-kërceu papritur xhaxhai. -U bëre trim? -Varësja e floririt… se si ndriçonte…- pëshpëriti i dërrmuar xhaxhai. Ky shpjegim i fundit mund edhe të pranohej. E shikoi pa e përcaktuar: fajtor apo viktimë. Shpesh përmendte si paradoksale situatën kur: “Njerëzit përbuzin dhe i shmangen, jo atij që poshtëron, por viktimës”, dhe kurrë nuk e mendonte se mund të gjendej vetë në këtë dilemë. -Po ua sheh hajërin, – iu shkreh, pasi nuk gjeti fjalë tjetër. Përplasi derën, doli. Hyri në dhomën ku ndodhej e vdekura. Xhaxhai pas tij. Në atë dhomë, pak më parë.Sapo doli xhaxhai me kunatin, pranë xhenazes krisi muhabeti. -Erdha për hatër të babait. -Unë ditën nuk vija. -U lodha. -Turp më vjen. -Mos flisni kot. -Po bëj atë që s’dua. -Më vjen inat, po… ndihem i kënaqur. -Mos u gëzo në vdekje! -Balli i ngushtë me rrudha buron dritë, vetulla ngritur në habi, buzët fryrë për të përcjellë puthje. -Sa herë e shikoja më vinte t’ia përplasja surratin pas murit t’i shkundja shëmtinë. -Ta merrte mendja? Pa le,po me një bukurosh? -Nuk iu lëpi për fytyrën, jo. Shiko këtu, – u zgjat, tërhoqi çarçafin e së vdekurës. Mbi gjoksin e venitur llamburit monedha e artë, varur në një zinxhir të trashë.- Sa të tilla kishte? -Çfarë thoni?- pyeti Vëllai i madh që qëndronte te kreu i arkivolit bashkë me të ëmën e së vdekurës. -Ngrini zërin të dëgjojmë dhe ne. U hap dera. Të gjithë i mbajtën sytë mbi ata që hynë. Xhaxhai u ul pranë së shoqes. Ndershmëria tuhafe e ëndrrave. “Nuk dua të dëgjoj më. A mund të gjendet diçka tjetër? … Kam hapur krahët. U gëzohem fluturzave të qiellit. Mbi trup bien fjollat e para. Më mbulon një rrymë e ngrohtë ere. Ou, nuk qenka dëborë. Shikoj duart, janë nxirë. Njolla bloze mbi fytyrë, gjoks, kofshë. Vrapoj lakuriq përmes njerëzve që më kanë kthyer kurrizin. Ndiej pas supeve frymëmarrje. Një grua edhe, ajo lakuriq, me kofshë të bukura,tërheqëse, vrapon pas meje. Ka lidhur për mesi një përparëse që e mban të mbledhur me njërën dorë, me tjetrën nxjerr rrathë të verdhë drite dhe i hedh lart. Mbi mua bien cifla bloze. Befas fytyra e gruas merr pamjen e nënës, me të cilën çuditërisht u ndjeva njëlloj si kur shikova kofshët marramendëse…Dy kuqalashë e ngjashëm qeshin. Më kapin për flokësh; më heqin gjymtyrët një nga një. I palosin anës rrugës ku shkon një kortezh… Këtu gjumi doli. Këtë ëndërr nuk pashë më.Që ditën e parë m’u zbulua një pjesë e së fshehtës. -U plaka! – nisi nëna me zë si të dalë nga hiri i vatrës. – Me mendje i kthehem rrugës gjer këtu. Mezi dalloj ato që i kam bërë nga qejfi, se më ngatërrohen me ato të tjerat.Zbërtheu një nga një kopsat e këmishës. Ngadalë,duke mërmëriti pakuptueshëm. Në gjoksin e tharë gjiret e varur ende ruajnë aftësinë provokuese. Ajo siç duket ma kapi shikimin dhe qeshi: -Pas vrasjes së tyt eti, nuk zhvishem më për ato punë. Shoh i befasuar qemerin e lëkurës të shtrënguar fort për mesi. Si u sigurua se i hapi të gjithë kapakët e të qepurave në formë drejtkëndëshe, ktheu qemerin përmbys. Tringëllima e florinjve u shua në batanijen e krevatit të saj. -Edhe kur ishte gjallë yt atë, unë i mbaja në trup. Të shesësh mend me pasurinë, nuk ta fal kush. Ca më shumë si e vuri ai. Cenet i ktheu në flori. Nuk e di mirë…vunë në thikë dhe një karvan krushqish të kamur diku andej nga Struga …. Pastaj: jepte borxh një dhe merrte një e gjysmë. E shikon këtë?- mori në dorë një lirë. –Te kjo shkronjë janë të gjitha. E di floriri më mirë se ne, cila kohë vjen. Xhaxhai ndalon, shikon një çast i habitur: “Po këta pse më ruajnë kështu?Me zë I thashë ato që mendoja?” -Po pastaj?- iu drejtua i vëllai më i madh në moshë, që kishte vënë dorën në vesh dhe dëgjonte me indiferentizëm. -Çfarë? – zotëroi plotësisht veten. -I numërove? -Cilat? -Ato të qemerit. -Nuk të marr vesh.-Thuaj, kunat, çfarë po na tregonte? – kërkoi aleat jashtë rrethit të tij familjar, Vëllai i madh. – Për florinj fole. – Kushedi edhe për çfarë tjetër mund të më dëgjoni. As shtëpinë nuk e mbaja mend. -U pafsh hajërin vëlla. E dija se i hëngri lufta. Ma thanë si të zuri hataja me nipërit. Më brente ndërgjegjja. Kujtoja se nuk ua dije historinë. Minutat e fundit të së shtunësRa zilja e telefonit të shtëpisë. Të gjithë shikonin në drejtime të ndryshme dhe bënin sikur nuk po ndodhte gjë. Kunati u mposht i pari. Kapi telefonin. Dëgjoi për pak kohë folësin e anës tjetër. Vrenjti vetullat. Përplasi receptorin. -Djali i madh, ai i jevgës, nuk vjen në varrim. E ëma e xhenazes vuri kujën. -Mos u mërzit, – iu drejtua, – nesër është e diel. Vjen qyteti në varreza. Pa mbaruar fjalën, nisi përsëri cicërima e egër e telefonit. Asnjë nuk lëvizi. Të gjithë mendonin: “Kush e ka radhën?”
Comentários