Diplomacia si Aftësi, Inteligjencë dhe Zgjuarsi: Kosova dhe Shtetet e Vogla në Rajon
Diplomacia nuk është eksperiment, por strategji afatgjatë
Diplomacia është një art dhe shkencë e ndërtimit të marrëdhënieve ndërkombëtare në mënyrë të zgjuar dhe të qëndrueshme. Ajo kërkon strategji të menduara mirë, aftësi negociuese dhe një kuptim të thellë të politikës globale. Për shtetet e vogla si Kosova, diplomacia është arma kryesore për të siguruar mbijetesën, për të forcuar sovranitetin dhe për të mbrojtur interesat kombëtare.
Në rajonin e Ballkanit, disa shtete të vogla kanë përdorur diplomacinë në mënyrë të shkathët për të siguruar përfitime strategjike, ndërsa të tjera kanë bërë gabime që i kanë kushtuar rëndë. Kosova, fatkeqësisht, ka ndjekur një qasje eksperimentale dhe shpesh konfrontuese, e cila e ka dobësuar pozicionin e saj ndërkombëtar.
Në këtë analizë të thelluar, do të shqyrtojmë shembuj konkretë nga rajoni dhe më gjerë, për të parë se si shtetet e vogla kanë menaxhuar diplomacinë e tyre, cilat janë gabimet e Kosovës dhe cilat mësime mund të nxirren për të ardhmen.
1. Diplomacia e suksesshme: Shembuj konkretë nga rajoni
a) Mali i Zi – Një strategji e zgjuar për NATO dhe BE
Mali i Zi është një shtet i vogël me rreth 620,000 banorë, por ka treguar një diplomaci të mençur dhe strategjike, duke u bërë anëtar i NATO-s dhe duke avancuar në rrugën drejt BE-së.
Si e ka arritur këtë Mali i Zi?
Ka shmangur përplasjet me fuqitë e mëdha dhe ka ndjekur një diplomaci të kujdesshme.
Ka bërë kompromise të menduara, si ratifikimi i marrëveshjes së demarkacionit me Kosovën, që i hapi rrugën liberalizimit të vizave dhe forcimit të marrëdhënieve me BE-në.
Ka siguruar mbështetje të fortë nga SHBA dhe BE, duke u paraqitur si një partner i besueshëm dhe jo si një faktor destabilizues.
Në krahasim, Kosova ka bërë të kundërtën:
Ka refuzuar të zbatojë marrëveshjet e dakorduara me ndërmjetësimin e BE-së dhe SHBA-së, siç është Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe.
Nuk ka një strategji të qartë për të avancuar në rrugën drejt BE-së dhe nuk ka arritur të sigurojë mbështetje për njohjen nga pesë shtetet e BE-së.
Ka pasur një qasje të konfrontuese, duke rrezikuar mbështetjen ndërkombëtare.
b) Maqedonia e Veriut – Diplomacia si mjet për të zgjidhur konfliktet
Maqedonia e Veriut është një tjetër shembull i një shteti të vogël që ka përdorur diplomacinë për të zgjidhur problemet dhe për të avancuar në integrimet euroatlantike.
Çfarë ka bërë Maqedonia e Veriut?
Ka zgjidhur konfliktin me Greqinë për emrin, duke arritur Marrëveshjen e Prespës (2018), e cila i hapi rrugën anëtarësimit në NATO dhe negociatave për BE.
Ka ndjekur një diplomaci të kujdesshme me fqinjët, duke shmangur përplasjet e panevojshme dhe duke u fokusuar në reformat e brendshme.
Ka ndërtuar një imazh ndërkombëtar të stabilitetit dhe bashkëpunimit, gjë që e ka bërë një partner të preferuar për SHBA dhe BE.
Në krahasim, Kosova ka bërë të kundërtën:
Ka përkeqësuar marrëdhëniet me BE-në dhe SHBA-në për shkak të refuzimit për të zbatuar marrëveshjet e arritura.
Nuk ka një qasje diplomatike për të bindur pesë shtetet e BE-së që ende nuk e njohin.
Nuk ka përdorur diplomacinë si mjet për të krijuar stabilitet, por shpesh ka ndjekur një kurs të konfrontimit.
2. Diplomacia e dështuar: Shembuj konkretë nga rajoni
a) Serbia – Një diplomaci e dyfishtë që po shifet po dështon
Serbia ka ndjekur një strategji diplomatike të dyfishtë, duke u përpjekur të mbajë marrëdhënie të mira si me Perëndimin, ashtu edhe me Rusinë dhe Kinën.
Çfarë ka bërë Serbia?
Ka ndërtuar një diplomaci agresive për të tërhequr njohjet e Kosovës, duke përdorur ndikimin e saj në vendet e Afrikës dhe Azisë.
Ka përdorur një retorikë populiste brenda vendit, ndërsa jashtë është përpjekur të paraqitet si faktor paqeje.
Ka refuzuar të vendosë sanksione ndaj Rusisë, duke krijuar probleme me BE-në dhe duke rrezikuar rrugën e saj drejt integrimeve evropiane.
Në realitet, kjo strategji po dështon, sepse:
BE po bëhet më e ashpër me Serbinë për shkak të politikës së saj pro-ruse.
SHBA dhe BE po humbin durimin me lojën e dyfishtë të Vuçiqit.
Serbia ka mbetur pa një perspektivë të qartë për anëtarësim në BE.
Kosova nuk duhet të ndjekë një politikë të ngjashme eksperimentale, por të ketë një orientim të qartë drejt Perëndimit dhe të forcojë aleancën me SHBA dhe BE.
Mësime për Kosovën: Si duhet të veprojë diplomacia kosovare?
Rindërtimi i marrëdhënieve me SHBA dhe BE
Kosova duhet të ndjekë një qasje konstruktive me aleatët dhe të mos hyjë në konfrontime të panevojshme.
Duhet të zbatojë marrëveshjet e arritura dhe të tregojë se është një partner i besueshëm.
2. Diplomaci proaktive për njohjet ndërkombëtare
Kosova duhet të investojë në diplomacinë ekonomike dhe të sigurojë njohje të reja.
Duhet të krijojë një strategji për të bindur pesë shtetet e BE-së që ende nuk e njohin.
3. Forcimi i lobimit në Uashington dhe Bruksel
Duhet të ndërtojë një lobim të fuqishëm në Kongresin Amerikan për të siguruar mbështetje të vazhdueshme.
Duhet të jetë më aktive në institucionet ndërkombëtare dhe të rrisë ndikimin e saj në OKB, NATO dhe Këshillin e Evropës.
Diplomacia nuk është eksperiment, por një strategji afatgjate
Kosova nuk mund të vazhdojë me eksperimente diplomatike, sepse kjo e ka dëmtuar rëndë pozicionin e saj ndërkombëtar. Ajo duhet të mësojë nga shtetet e rajonit që kanë ndjekur diplomaci të suksesshme dhe të shmangë gabimet e Serbisë dhe vendeve të tjera që kanë ndjekur strategji të dështuara. Vetëm përmes një diplomacie inteligjente, të qëndrueshme dhe të orientuar drejt Perëndimit, Kosova mund të sigurojë njohje të reja dhe të forcojë shtetësinë e saj në arenën ndërkombëtare.
Comments