(Transformizmi artistik në dimensionin poetik dhe të prozës së shkurtër të autores Sara Shaqiri)
"Çdo fëmijë është një artist. Problemi është si të mbetesh artist pasi rritesh."– Pablo Picasso
Sara Shaqiri e ka nisur rrugëtimin e saj artistik si një piktore, duke pikturuar portrete dhe peizazhe që pasqyrojnë emocionet dhe realitetet e jetës së saj. Pas studimeve akademike në Romë, ajo është fokusuar kryesisht në artin e të pikturës. Por në librin e parë "Mbi Re," nga Botime 2M, ajo shfaqet si një artiste që ka bërë një transformim të thellë, duke kaluar nga një medium vizual në atë letrar. Ky transformizëm nuk është thjesht një kalim i formës, por një proces që mishëron përvojat e saj artistike dhe jetësore. Poezia dhe proza e shkurtër në këtë libër janë vazhdimësi e kanavacave të saj, por tani ato flasin përmes fjalës, duke krijuar një ndjeshmëri të re dhe unike.
Ky libër është një udhëtim artistik që kalon përtej kufijve të pikturës tradicionale, duke shfaqur dimensionin e saj të pasur poetik dhe prozën e shkurtër, e cila përfaqëson një manifest të shpirtit të lirë dhe humanist. Në këtë libër, Sara arrin të transformojë përvojat dhe ndjesitë e saj në një formë të re arti, që ndërthur poezinë dhe prozën me reflektimet sociale dhe personale duke ndjekur një qasje origjinale. Ajo nuk përpiqet të mbushë faqet me motive të zakonshme gjethesh dhe peizazhe idilike; përkundrazi, ajo eksploron ndjesitë më të thella dhe të papritura, duke goditur lexuesin me një çiltërsi të ashpër dhe të sinqertë.
Në librin "Mbi Re," Sara eksploron dy forma të fuqishme të shprehjes letrare; poezinë dhe prozën e shkurtër. Poezia e saj është një thirrje për dashuri dhe drejtësi, duke shfaqur një shpirt të fuqishëm dhe të guximshëm, të ngarkuara me simbolikë dhe emocione, duke krijuar një përvojë leximi që është njëkohësisht intime dhe universale.
Sara sjell një manifest që flet për nevojën e dashurisë, guximit dhe ndershmërisë në një botë që shpesh duket e çmendur dhe e padrejtë. "Mbi Re" nuk është thjesht një libër, por një udhërrëfyes artistik dhe filozofik. Sara sfidon stereotipet gjinore dhe shpreh guximin e saj si një grua artiste që lufton për të ruajtur autenticitetin e saj. Në një shoqëri ku shpesh herë arti dhe krijimtaria mbeten në hije, Sara Shaqiri sjell një mesazh të rëndësishëm për fuqinë transformuese të artit. Ajo dëshmon se artisti nuk është thjesht krijues, por një projektues i shpirtit dhe një udhëheqës i ndryshimeve sociale dhe kulturore.
Transformizmi artistik i Sara Shaqirit është një dëshmi e fuqisë së artit për të kaluar përtej kufijve tradicionalë dhe për të prekur thelbin e qenies njerëzore një thirrje për të gjetur dashurinë dhe humanizmin në një botë që ka nevojë për të. Me vargjet e saj Sara prek dhe eksploron dimensionet e thella të shpirtit dhe ndez dritën në errësirën e përditshmërisë. Çdo fjalë është një thirrje, një zë i brendshëm që ngjall emocion dhe frymëzim. Ajo nuk shkruan për të treguar, por krijon universin e saj, ku lexuesi ndjen, udhëton dhe rizbulon veten.
Ajo është si një meteor që përshkon qiellin dhe lë pas shkëlqim të përjetshëm. Poezitë e saj kanë aftësinë të prekin atë që shumë e quajnë të paprekshme, shpirtin njerëzor. Në to ka dhimbje, dashuri, humbje dhe triumf që janë përbërësit e jetës, të cilat ajo i mbështjell me një magji të rrallë. Sara e sheh botën ndryshe duke shikuar përtej së dukshmes, përtej së zakonshmes, duke qëndruar përmbi saj, “një yll bote që qëndron mbi re”, që ndriçon jo vetëm për veten, por për të gjithë ata që e ndjekin, duke i udhëhequr drejt dritës së shpresës dhe artit të pastër. Nuk ka maska në poezitë e saj, po vetëm një botë të hapur për t'u zbuluar. Fjalët e saj janë ura që lidhin njerëzit me ëndrrat, kujtimet dhe shpresat e tyre më të thella. Në poezinë “Adhuroja detin” ajo shprehet:
“Adhuroja detin, natën ishte tepër magjik.
Gjithmonë e kam dashur veten në një anije...”
Ky është një udhëtim emocional dhe filozofik në kërkim të identitetit dhe shpëtimit personal përmes një lidhjeje të thellë me natyrën dhe fantazinë. Sara përdor imazhe të fuqishme dhe metafora për të shprehur dëshirën për liri dhe arratisje nga peshat e jetës. Simbolika e detit përfaqëson një hapësirë të pafundme dhe të pasigurt, por njëkohësisht edhe një vend lirie dhe shkëputjeje nga çdo gjë që e mbërthen.
“...të isha në mes të detit
të hidhja spirancat dhe të ndjeja askundin.
Për mua askundi ishte gjithçka,
doja të humbisja në askund,
me brengat e mia...”
Imazhi i “askundit” ka një kuptim shumë të thellë. Nuk është një vend fizik, por një gjendje shpirtërore e largimit nga rutina e jetës dhe nga vështirësitë që e shoqërojnë. Këtu “Askundi” bëhet një shprehje e lirimit nga të gjitha ndjenjat dhe barrat që ngarkojnë shpirtin. Ky koncept mund të lidhet me një formë të largimit nga realiteti, një kërkim për gjetjen e vetvetes përmes brengave dhe dhimbjeve personale. Te poezia:
“Xhaketë e vjetër sa një thes pambuku,
një çantë shpine, një kavalet ndër duar,
ishin gjërat më me vlerë që kisha,
kavaleti ishte dru bambuje, i fortë si kurrizi im!”
Xhaketa e vjetër dhe çanta e shpinës përfaqësojnë përulësinë dhe përvojat e jetës. Ato nuk janë vetëm sende të zakonshme, por dëshmi të kohëve të vështira dhe të përkushtimit. Një xhaketë e tillë duket si mbrojtja e vetme kundër stuhive të botës, ndërsa çanta simbolizon barrën që njeriu mbart në udhëtimin e tij personal. Kavaleti prej druri bambuje ka një domethënie tjetër. Ai përfaqëson një mjet krijues, një shpresë dhe një lidhje të pandashme me artin. Përshkrimi i tij “i fortë si kurrizi im” e lidh këtë simbol me qëndresën e individit ndaj sfidave dhe goditjeve të jetës. Ajo e sheh kavaletin si një pjesë të vetes, si një shenjë të pavdekshmërisë së krijimtarisë së saj.
Poezia “Vallëzoj me Zanat” është një ndërthurje magjike mes ëndrrës dhe realitetit, një tregim i bukur i ndjesisë së gëzimit, surprizës dhe transformimit shpirtëror.
“Sonte vallëzoj me zanat,
magjia e tyre është përallore
kopshi, ohh ja dhe kroi,
ku ato lahen e krehin flokët e tyre floriri.
Mos ik zanë, m'u zbardhën sytë,
po më merr gjumi, më këndoni një ninullë”
Subjekti i poezisë ndodhet në një dimension magjik, ku zanat simbolizojnë bukurinë hyjnore, pastërtinë dhe një ndjenjë të përjetshme misteri. “Magjia e tyre është përrallore” krijon një atmosferë magjike që mbërthen lexuesin dhe e fut atë në botën mistike të kopshteve dhe krojeve të zanave. Përshkrimi i zanave që “krehin flokët e tyre floriri” është një imazh që simbolizon bukurinë e paprekshme dhe magjepsëse të natyrës dhe botës hyjnore. Ky është një moment ku subjekti përpiqet të lidhet me këtë botë, por njëkohësisht e ndjen se është përkohësisht pjesë e saj.
“E përhumbur lashë vallëzimin me zanat.
Më lëshoni, im bir lindi, vrapoj nëpër pupla.
Faqja e tij e ngrohtë, aroma e tij prej deti,
më rizgjoi nga gjumi im magjik me pluhur zanash.”
Poezia arrin kulmin kur subjekti zgjohet nga ninulla e zanave, e cila përfaqëson qetësinë dhe mbështjelljen shpirtërore që ato sjellin. Lajmi i lindjes së fëmijës përmbys gjithë ëndrrën e mëparshme, duke e zhvendosur fokusin nga magjia e zanave te mrekullia e jetës njerëzore. Ky moment është një akt i transformimit, ku shpirti kalon nga një botë e përrallave në atë të përgjegjësisë dhe dashurisë prindërore. Fëmijët janë mrekullia më e madhe që mund të sjellë jeta, dhe dashuria për ta tejkalon çdo iluzion apo magji. Poezia është një himn për jetën, dashurinë dhe lidhjet e thella shpirtërore që na transformojnë.
Një nga aspektet më të fuqishme të librit është guximi i Sarës për të pasqyruar realitetin me të gjithë dhimbjen dhe sfidat e tij. Përmes kanavacave të saj letrare, ajo jep një pasqyrë të thellë të jetës, duke përfshirë portretet e njerëzve të saj, problemet sociale dhe përpjekjet e përditshme që shoqëria shpesh injoron. Ky guxim për t’u përballur me realitetin e bën librin e saj të jetë më shumë sesa një vepër arti; e bën një udhërrëfyes shpirtëror dhe një thirrje për ndërgjegjësim. Shoqëria shqiptare, si dhe ajo botërore, ka një nevojë të madhe për sinqeritetin dhe vendosmërinë që reflektohet në veprën e Sarës. Ajo dëshmon se forca e individit dhe e femrës nuk qëndron vetëm në shprehjen e emocioneve, por në aftësinë për t’i dhënë kuptim dhe drejtim këtyre emocioneve përmes artit dhe filozofisë.
Në parathënien e librit, mjeshtri i referencave të konteksteve letrare dhe konotacioneve filozofike, Shpendi Topollaj, është tejet i goditur kur thotë që “Nietzsche ka theksuar se dashuria dhe krijimtaria janë bazat e shpirtit njerëzor, dhe Sara, përmes librit të saj, duket se mishëron këtë ide!” Dashuria, nuk është e lehtë për t’u arritur; ajo kërkon një rrugëtim të gjatë dhe të fshehtë, që mund të ndriçohet vetëm nga ndjeshmëria dhe intuita artistike.
Sara Shaqiri në poezinë dhe vizionin e saj, kapërcen kufijtë tokësorë dhe ndjek një jetë ku krijimtaria është ajri që frymon. Të qëndrosh “Mbi Re” nënkupton të mos mjaftohesh kurrë me të zakonshmen, të kërkosh gjithmonë një botë më të ndritshme, më të thellë, dhe më të vërtetë. Sara si artiste, dëshmon se arti nuk është vetëm një pasqyrë e shpirtit, por edhe një projektor ku arrin të vendoset dritë mbi ato anë të errëta të jetës që shpesh fshihen ose neglizhohen. ”Mbi Re” nuk është vetëm një libër; është një testament i shpirtit të lirë dhe një dëshmi e fuqisë transformuese të artit dhe ndjenjës njerëzore.
POL MILO
Dyrrah 2024
Ju falenderoj të gjithëve pa fund, faleminderit nga zemra.🙏🏻☁️🩵🌊