Për Fransua Miteran, përmes romantizmit të pushtetit dhe ngjyrës blu të peisazhit parizian, shkrimtari LUAN RAMA, kur shkruan për këtë figurë politike të Francës moderne thotë se : “Presidenti Miteran kishte parashikuar hyrjen e tij në histori. Kjo dukej gjer në portretin e tij, që kishte lënë pas me forcën e shpirtit dhe sovranitetin e vetvetes gjer në përballje me misterin e madh “Të jetosh i pavdekshëm”…
NGA SPASSE THANASI
“Fransua Miteran- romantizmi i pushtetit” është një libër për njeriun që bëri epokë në Francë dhe në Evropë. Libri është shkruar me dashuri e frymëzim nga shkrimtari Luan RAMA duke sjell detaje interesante që të bëjnë përshtypje dhe të futin në mendime. Një sens i fjalës së pastër ku Miterani, një nga më të rrallët politikan, përshkruhet si humanist dhe njeriu që bëri epokë me shijet e tij krijuese dhe syrin e Presidentit.
Shkrimtari Luan Rama e ka sjell peisazhin arkitekturor të Parisit gjigand me detajet dhe esencën e gjërave të çmuara të njeriut, me ndjenjat që vibrojnë prej shpirtit të Miteranit, stoik dhe sovran i vetvetes deri në fund…
Nën qiellin e lagët të Aquitainë-s, kujtimet e Miteranit janë një mur në diell, ditë të stuhishme që i bënin ball dëshirës. E gjithë periudha e studimeve të tij ishte një rini franceze e shqetësim nga manifestimet e të gjitha ngjyrave. I gjithë personazhi i tij ishte gjithnjë një refleksion i thellë i mendimit, një art plot realizëm e ambivalencë….Lexonte shumë Paul Valery,Bernanos, Andre, Gide,por edhe Tolstoin, Dostojevskin etj. Në një anketë që i bënin një ditë shokët e tij, ai u përgjigjej :
Deviza ime ?...Të mos çuditem për asgjë !
Cilësia që më pëlqen ?.....Të jesh i hapët !
Poeti i preferuar?......Baudelaire !
Prozatori që dua ?....Pascal !
Muzikanti ?.....J.S. Bach !
Lulja që më pëlqen ?....çdo lule, veç jo në vazo !
Ajo që do të doja të isha ?......Gjithçka ose asgjë !
Dhe ai diti të zgjedh alternativën e vetë në një udhë të gjatë, si një zog feniksi, i bukur, i ndrojtur, i zjarrtë, që turfullonte nga krenaria dhe ambicja për punët e mëdha, përgjithësisht i padepërtueshëm, i denjë për dashuri…Ajo që ai donte fort, Pushteti!...
Kush nuk e ka lexuar këtë libër, le të përballet me misterin e madh, siç ishin gjithashtu një himn i pavdekshëm vargjet e tij të fundit para vdekjes :
Lavdëruar qofsh, o Zot që ke hënën motër
Dhe yjet aq të bukur që ke krijuar në qiellin e kaltër
Lavdëruar qofsh, o Zot që erën ke vëlla
Lavdëruar qofsh për ajrin, mjegullën dhe qiellin e ktjellët
Dhe për të gjithë kohërat ku ti mban në jetë krijesat e tua
Lavdëruar që motër ke ujin dhe vëlla zjarrin !...
Fransua Miteran i takon historisë së shekullit të 20-të. Ai është shkruar në të, ashtu siç ka lënë gjurmë në peisazhin arkitekturor parizian, me “çelsin e sekreteve” të një bote të shqetësuar, që kalonte tej kufirit të kërkesave të zakonshme të “realpolitikës”.Në momentet e mrekullueshme të jetës së Miteranit bashkohen mendimet e njeriut politik me ato të artistit në një vizion e pasion të vetëm ku ndërgjegja dhe mirësia gërshetohen me kërkesat e vetë pushtetit!.“Njeri i ndershëm, - thoshin për të francezët,- më humanist se humanistët e kohës së vjetër!”…
Kur vdiq më 1996, kishte lënë pas një figurë shenjti, të vizatuar nga piktori Jean Huoleux në studion e tij. Një portret hijerëndë, imperial, roman dhe me një buzëqeshje të hollë, që gjatë katër muajve piktori e vizatoi në plumb. Në homazhin që Franca i bëri këtij njeriu të jashtëzakonshëm erdhën të flasin për vdekjen e tij Zhak Shirak, Helmut Kohl, Henry Kissinger, Shimon Perez etj…E gjithë Bota e përcolli atë me dhimbje, duke e nderuar si Zotat!.
Shkrimtari Erik Orsenna për portretin e Miteranit do të cilësonte një kuriozitet të pashterur : -“ Ndjenjat lartësohen, zemra rreh fort, ajri vibron…” Kurse Francoise Giroud do të thoshte: -“ Miterani ishte ndjenjë për dashuri!...”.
Miterani i legjendës ngjyrë rozë,i pasioneve të forta për gratë, i vyrtyteve që emancipojnë njerëzimin, i ngjarjeve të rëndësishme të shekullit, i marëdhënieve mbinacionale me zë evropian, i trashëgimisë së vyer për ndërtimin e Evropës së bashkuar, MITERANI do të vazhdoj të udhëheq mendimet dhe aktet e njerëzimit edhe në shekullin e 21-të, si një mediator sovran, me forcën dhe eksperiencën e tij përgjatë viteve, duke lënë gjurmën dhe stilin e vetë në Francën e viteve’80!...
Arsyeja e fundit, ajo që e transferoi në shpirtë një grumbull absurditetesh,ishte vdekja dhe Miterani atë mëngjez 8 Janar 1996 sapo kishte mbyllur sytë përgjithnjë për gjumin e përjetshëm….Vdiq me mendje të kthjellët, se kaloi një jetë të bukur dhe ndriçoi si aktor i kësaj historie !... Si drita e ditëve tona shkrimtari Luan Rama, na ka dhënë në duar një libër iteligjent dhe të bukur. Kjo kënaqësi buron nga leximi i këndshëm, plotë ndjenjë se në çdo faqe romani dashuria triumfon mbi gjithçka dhe ndjenja intime e shpirtit është e çliruar nga hijet e rënda të pushtetit me refleksione të shumta filozofike. Në këtë mënyrë, ai krijon dobësi të veçanta dhe “gjuhën” e Miteranit e përçon në strukturat njerëzore në mënyrë poetike dhe me një oratori plot finesë të shpirtit!...
Letërsisë i duhen libra të tillë artistik që përcjellin diçka mitike nga bota politike dhe njerezore, nga peisazhi i natyrës, nga mikrokozmosi dhe Universi ku jetojmë me forcën e imagjinatës së konsiderueshme që i bënë ballë dëshirave e kënaqësive të shpirtit…( aroma e tokës, era që fishkëllen, ajri, uji,dritat, rrugët,kafshët),pra një ndërgjegje dhe marëdhënie të vërtetë me natyrën,siç e njohu dhe e dominoi atë Fransua Miteran me guximin që i imponohej ndjeshëm.
Comments