(Analizë letrare për poezinë: “Poezia dhe kënga janë prushi në një mangall” të Fatmir Terziut, në ditën botërore të poezisë)
Nga Mentor Serjani
Duke e ditur tashmë se kush është krijuesi Fatmir Terziu nuk ka nevojë për hyrje, por do të futemi menjëherë në elementët letrarë të analizës së poezisë së tij. Poezia dhe kënga nuk janë thjesht forma argëtimi, por përvoja të thella shpirtërore që kërkojnë përkushtim të plotë.
1 -Tema dhe mesazhi
Kjo poezi eksploron fuqinë e poezisë dhe këngës si forma të artit që mbajnë zjarrin e shpirtit njerëzor. Ajo përshkruan poezinë dhe këngën si dy elemente të pandashme, që ngjajnë me prushin në një mangall, duke sugjeruar se ato mbartin një energji të brendshme,shumë të fuqishme.Mesazhi kryesor është se poezia dhe kënga kërkojnë përkushtim dhe ndjenjë të sinqertë për t’u përjetuar plotësisht. Nëse nuk u jepet vëmendja e duhur, ato “digjen” dhe humbasin vlerën e tyre, njësoj si një dashuri e lënë pas dore apo si një bast i humbur.
Poezia përmban një thirrje për t’u gëzuar dhe për ta përjetuar artin pa hezitim, duke e lidhur këtë me mençurinë e trashëguar nga të parët (gjyshja dhe nëna), të cilat përfaqësojnë urtinë dhe ndjenjën e thellë të jetës.
2. Struktura dhe kompozicioni
Poezia është e ndërtuar në vargje të lira, pa një skemë të rregullt metrike, çka i jep asaj një rrjedhshmëri të natyrshme dhe një ton bisedor. Vargjet janë relativisht të shkurtra, gjë që krijon një ritëm të shpejtë dhe një ndjenjë dinamike gjatë leximit.
Poezia fillon me një përshkrim personal, duke krijuar një atmosferë intime dhe reflektuese. Më pas, kalon në një analizë më të thellë të natyrës së poezisë dhe këngës, duke përdorur krahasime të guximshme dhe metafora të fuqishme.
3. Figuracioni dhe gjuha poetike
Poezia është e pasur me figura stilistike që e bëjnë atë të gjallë dhe ekspresive.Metaforat: “Poezia dhe kënga janë prushi në një mangall” – tregon se të dyja kanë një zjarr të brendshëm që mund të digjet ose të shuhet nëse nuk u jepet vëmendja e duhur.“I zë qymyri nga e njëjta Fjalë” – fjalët janë burimi i tyre i përbashkët, duke e bërë artin një forcë të pandashme.
“Një moment kur gjen, ose e humb çelësin për detajet” – sugjeron se përjetimi i poezisë dhe këngës mund të të çojë drejt kuptimit më të thellë ose mund të mbetet një enigmë e pashpjegueshme. Antiteza:“Nëse nuk ua jep veten plotësisht, digjen!” – përforcon idenë se pa përkushtim, arti nuk mund të lulëzojë.“Poezia dhe kënga janë si gratë” – duke nënkuptuar që, ashtu si në dashuri, në art duhet të investosh ndjenjë dhe sinqeritet.
Krahasimet:“Poezia dhe kënga janë si bastet” – një krahasim interesant që sugjeron se përfshirja në art është një rrezik, një lojë ku mund të fitosh ose të humbasësh.
“Njësoj si seksi” – një krahasim i guximshëm që vendos artin në të njëjtin nivel me një përvojë pasionante dhe të thellë fizike.
4. Tonaliteti dhe atmosfera
Toni i poezisë është filozofik dhe reflektues, me një nuancë lozonjare në krahasimet e përdorura. Poezia fillon me një ton të butë dhe melankolik, ndërsa në mes kthehet në një analizë më të thellë dhe të guximshme, duke përdorur një gjuhë më të drejtpërdrejtë dhe shpesh provokuese. Në fund, toni bëhet më optimist dhe inkurajues.
Atmosfera është e ngrohtë dhe intime, duke krijuar ndjenjën e një bisede të sinqertë mes poetit dhe lexuesit.
5. Vlerësimi dhe ndikimi
Kjo poezi është një manifest për fuqinë e artit dhe rëndësinë e ndjenjës në krijimtarinë artistike. Përmes metaforave të fuqishme dhe një gjuhe të pasur figurative, autori arrin të përçojë idenë se poezia dhe kënga nuk janë thjesht forma argëtimi, por përvoja të thella shpirtërore që kërkojnë përkushtim të plotë.
Me një stil të gjallë dhe të guximshëm, kjo poezi qëndron si një reflektim i fuqishëm mbi natyrën e krijimtarisë dhe mënyrën se si ajo ndikon në jetën tonë.
POEZIA DHE KËNGA JANË PRUSHI NË NJË MANGALL
Nga Fatmir Terziu
Më the që ke fshehur natën Hënën
me magjinë që të ka zbritur nga qielli gjyshja,
më the që ke dëgjuar me kujdes nënën
por ke mbetur tek mëdyshja:
sa herë prek poezinë dhe këngën…?!
Poezia dhe kënga janë prushi në një mangall
i zë qymyri nga e njëjta Fjalë
vetë bota,
tërë Universi
para tyre janë në hall
(njësoj si seksi).
Nëse nuk ua jep veten plotësisht
digjen! … këputen nga stresi.
Le të bëhem më i qartë
nëse nuk e dini prushin në mangall,
patjetër që u falet,
poezia dhe kënga janë si gratë
zemra duhet t'u flasë, në të dyja rastet.
Ndaj mundohuni t'i njihni me lehtësi
mos ua mangallosni faktet
sado ti kërkoni pas kësaj, nuk ka rëndësi
poezia dhe kënga janë si bastet.
Aq më shumë kur i hyni asaj faze
nuk ka rrugë tjetër veç të blatoni faktet,
me të dyja është një moment ekstaze
një moment kur gjen, ose e humb çelësin për detajet.
Më the që ke fshehur natën Hënën
me urtinë që të ka zbritur nga qielli gjyshja,
më the që ke dëgjuar me kujdes nënën
prandaj mos qëndro më tek mëdyshja,
gëzohu! Sa herë prek poezinë dhe këngën!
Comments