José Saramago, (lindi më 16 nëntor 1922, Azinhaga, Portugali - vdiq 18 qershor 2010, Lanzarote, Ishujt Kanarie, Spanjë), romancier portugez dhe njeri i letrave që u dha Çmimin Nobel për Letërsi në 1998.
NJË KRISHTI PLAK
Nëse ke fuqi sa thuhet, Krishti plak,
i sulmuar nga mola, i përbuzur,
i mbuluar me pluhur që infekton
plagën e zezë në brinjën tënde
nëse ke fuqi, sa thuhet, kush në ty beson
apo kush në fenë tënde të keqtrajton,
mund të bësh tani atë që nuk guxon
ai qe shtiret vetëm si dashuri dhe shenjtëri
përshtatet kjo meshë me një tjetër ligj,
bashkësi e Krishtit dhe e mëkatit,
këtë kredo ka poeti që të takon
në mahnitjen tënde prej zotit të provokuar.
FOL PËR MUA, HESHTJE
Sot s’ishte ditë fjalësh,
me synim poezish apo bisedash,
as kishte rrugë që të ish jona.
Për të na përcaktuar mjaftonte një veprim,
dhe meqenëse me fjalë s’e shpëtoj veten,
fol për mua, ti heshtje, se unë s’mundem.
LETËR HOZESË NGA VETË HOZEJA
Unë të them, Hoze: me këtë letrën time,
Nuk garantoj gënjeshtër ose të vërtetë:
ajo që unë s’di nga vetja ime më rrëmben
çiltërsinë e qenies dhe vullnetin.
Janë dëshira, hidhërime të kota,
janë krahë të ngritur dhe të rënë,
janë rrudha që bëjnë brazda komedish
dhe lodrash qindra herë të përsëritura.
Nga pas tavolinës, ose prapa pasqyrës,
t’i ndjek fjalët e përmbysura:
kështu do të shohësh nëse vlej dhe sa vlej
në përmbysje shenjash dhe masash.
(Ujëra të ngrirë brazdojnë lumin tim.
këngë të ngjirura zogu, që vijnë
nga heshtje të fshikulluara dhe nga tmerri,
agimin e një dite tjetër na kujtojnë).
Bie shi nga qielli dhe s’të lagë
nata bie midis nesh dhe s’të verbon.
Mos qesh Hoze, ti bëje zgjedhjen
ajo mbetet nga shpirti mua më mohohet.
Nga prapa tavolinës, nga më akuzon,
ja ku po ngrihesh. Gjurma e këmbës tënde,
mbi pragun e derës që refuzon
mbyll përgjithmonë këtë letrën time të papërfunduar.
Hija jote e shkelur, miku yt – Hoze.
JUDA
Nga buka, trupi; gjaku këtu, nga vera;
nga mjerimet njerëzore, perënditë:
perënditë e kota asgjë s’nxjerrin nga vetvetja
në tryeza tokësore përtërihen,
gjithçka i ushqen, hanë gjithçka,
dhe gjithçka iu zgjat vazhdimësinë.
Trupi i një të varuri është ushqim
dhe shkallë për në qiell është një trekëmbësh
një fik është froni, dhe drita paratë:
nuk ishte zot Jezusi, pa Judën.
POEZIA ME GOJË TË MBYLLUR
S’do të them:
heshtja më mbyt dhe më tapos.
I heshtur jam dhe i heshtur mbetem:
gjuha që unë flas është e një race tjetër.
Grumbullohen fjalë të ronitura,
pellgojnë, çisterna me ujë të vdekur,
të duash vuajtje të transformuara në baltë,
llum balte me rrënjë të spërdredhura.
S’do të them: që s’janë të denja,
as të thuhen fjalë të pa zonja
për të thënë sa di këtu pikërisht
në strehim, ku s’më njohin.
Jo vetëm baltë apo llucë tërhiqen
jo vetëm kafshë, të vdekura, pluskojnë,
amkthe fruta të fryra gërshetohen në bistakë
në pusin e zi ku gishtat shfaqen.
Do të them vetëm,
me ashpërsi, i vetmuar dhe memec,
që kush ka heshtur për sa unë kam heshtur
nuk mund të vdesësh pa i thënë të gjitha.
Përktheu: Faslli Haliti
Comments