Kur Krishtlindjet festoheshin në lot dhe vuajtje të papërshkrueshme
Kjo ndodhte më 24 Dhjetor të vitit 1903. Ndodhte në Ballkan. “Politika është akoma mohimi i etikës, diplomacia drapëria konvencionale e çikerisë së legalizuar dhe Krishterimi një organ i mësimeve sublime i cili mund të asimilohet nga individë, që rrallë kontribuojnë materialisht për të formuar sjelljen e Qeverive.” I tillë është konkluzioni i hidhur dhe pesimist i arritur nga Dr. E. J. Dillon, i cili jep një rrëfim në “Rishikimin Bashkëkohor” të një vizite të fundit në Ballkan, dhe të disa intervistave që ai pati me krerët e Shqipërisëdhe Maqedonisë. Disa reforma janë premtuar nga Sulltani, por premtime të ngjashme janë bërë për tridhjetë vitet e fundit, dhe Krishterimi kolektiv i Evropës, i mbështetur nga miliona njerëz të armatosur, nuk ka qenë në gjendje të sjellë paqe dhe vullnet të mirë në një tokë të pikëlluar, njerëzit e të cilëve përsërisin thirrjen e bërë afër dy mijë vjet më parë prej Apostullit Pal, “Ejani në Maqedoni dhe na ndihmoni”. Nëntëmbëdhjetë shekuj të mësimit të krishterë, të kumbimit të kambanave të kishave, të predikimeve të panumërta, të përmbledhjes së bibliotekave të gjera të apologjetikës së krishterë, gjejnë në një pjesë të Evropës sot një rajon të barbarisë, ku Krishtlindjet po festohen në lot dhe vuajtje të papërshkrueshme.
Historia, të cilën e tha Dr. Dillon
për dimrin e kaluar në Ballkan, me siguri tani po përsëritet në një formë të ekzagjeruar; por Krishterimi i Evropës, i cili mund të gjejë shprehje të gatshme në dërgimin e lehtësimit në tokat e largëta, nuk ka qenë i barabartë me shtypjen e padrejtësisë dhe lehtësimin e mjerimit në vetë tokën ku misionari i parë dhe më i madh i ungjillit të çlirimit barti punët e tij.
Dr. E. J. Dillon shkruan “Në fillim të muajit të kaluar, dy përfaqësues anglezë të komitetit Ballkanik bënë thirrje për presion më drastik që duhej të silleshin për të dëgjuar Sulltanin, dhe, megjithëse iu referuan rastësisht, sikur për një çështje që mund të merret si e mirë për shkatërrimin e 110 fshatrave në vetëm rrethin e Monastirit. Lista, e cila ishte pastruar nga arkivat e Hilmi Pashait, Inspektori i Përgjithshëm, ishte atëherë jo e plotë”.
Dimri kishte filluar, dhe refugjatët, kryesisht gra, fëmijë dhe burra të moshuar, pa marrë parasysh çdo gjë, tashmë po vdisnin çdo ditë nga një numër urie dhe ekspozimi në anët e malit. Allfarë do të thotë e gjithë kjo do të realizohet nga ata që lexojnë përshkrimet e tmerrshme të Dr. Dillon, siç janë dhënë nga UPS-të e dëshmitarëve sy. Fshati Armensko, përshembull, një vend i cili ishte i banuar nga Grekët, dhe jo nga Bullgarët, papritmas u rrënua, u bë hi nga trupat otomane dhe jo një nga njerëzit që lejoi të shpëtonte. Disa prej tyre u varrosën të gjallë. Pesë ditë më vonë, grumbujt e rrënuar të asaj që dikur ishte fshat, u vizituan nga disa Motra të Mëshirës, dhe ata gjetën midis "trupave të kalbur të të vdekurve të shpërfytyruar rreth tridhjetë qenie njerëzore me plagë të acaruara, por ende duke marrë frymë, akoma duke u dridhur, me dëshirë për t’i shpëtuar vdekjes. "Mendoni", tha një nga udhëheqësit maqedonas drejtuar doktor Dillon, "për ndjenjat që duhet të ngjallin tortura të tilla djallëzore në zemrat e baballarëve të atyre fëmijëve, burrave të atyre grave, vëllezërve të atyre vajzave.” Sidoqoftë, diplomatët tuaj nuk kanë rehati më thelbësore sesa këshillat ironike për të mbajtur ende dhe të presin për reformat. "Krushevo përsëri thuhet se është sulmuar, plaçkitur dhe shkatërruar vetëm në mënyrë që t’i japë një shans bashibuzukëve të plaçkitjes dhe dhunuesve të grave, pasi vendi ishte besnik i turqve dhe armiqësor ndaj bandave maqedonase.
"Kur vepra e rënë u bë," thotë informatori, "trupat e të torturuarve dhe të vrarëve u lanë të kalben nën rrezet e diellit. Kaluan tre javë dhe ata ishin akoma atje, ose çfarë kishte mbetur nga ato, dhe në mesin e tyre ishin gra dhe fëmijë që vazhdonin të mallkojnë, duke vuajtur tortura të holla nga plagët e dendura, duke vdekur pa ndonjë dorë miqësore për të lehtësuar dhimbjet e tyre ose për t'i dhënë fund tyre".
Motrat e Mëshirës kërkuan nga Hilmi Pasha leje për të ndihmuar të plagosurit dhe vdekjen, por nuk pranuan.
"Atëherë le të dërgojmë ilaç dhe ushqim," nxitën ata. "Jo", u përgjigj ai.
"Kushdo që është i destinuar të jetojë, do të jetojë dhe ata të cilët Allahu i ka dënuar të vdesin nuk mund të shpëtohen." Këto gjëra, të zmadhuara njëqindfish, kanë ndodhur, përsëri, në Evropën e krishterë në vitin e tanishëm të hirit, dhe dëbora e Krishtëlindjes në Ballkan është qefini që mbulon qindra viktima të barbarisë, gjë që e bën ndonjëherë të dyshojë nëse qytetërimi modern mund të mos kalojë gjithashtu si ai i epokave të kaluara, rekordi i vetëm i të cilit është në rrënojat e varrosura të shkretëtirave të largëta. Ka në sezonin e shenjtë të vitit shumë për të stimuluar gjithçka që është më e mira në karakterin njerëzor, dhe të flasim për shpresë dhe ngushëllim, por ka poshtë të gjithave "telat e pikëllimit që tingëllojnë gjatë gjithë krijimit", dhe në këmbanat e Krishtëlindjes ka thirrje për veprimtari energjike në bërjen e diçkaje për të shëruar plagët dhe për të kompensuar gabimet e vuajtjes së njerëzimit. Krishtlindjet në Ballkan janë e kundërta e fotografisë që tregon festimin, gëzimin dhe ribashkimet e lumtura në tokat me diell dhe në shtëpitë e gëzuara të Anglisë.
Comments