KOSOVA E NJË ATDHETARI TË DËSHMUAR

Nga Sinan GASHI

Njeri me traditë atdhetare, Hamit Gjylbegu la gjurmë edhe në krijimtarinë letrare.

Është i lindur në qytetin e lashtë të Shkodrës ku dhe nisi mësimet e para për t’i vazhduar ato të mesmet në Manastir të Maqedonisë. Pastaj vajti në Stamboll ku kreu Akademinë Ushtarake.

Aq shumë e preokuponte çështja kombëtare, sa që kur vinte për pushime në qytetin e lindjes, në qeleshen që e mbante në kokë i shkruante: “Jam shqiptar”.

Gjylbegu ishte njeri që aktivisht e dëshmoi përcaktimin e tij kombëtar sa dhe kudërvënien ndaj asaj që e nëpërkëmbëte këtë çështje madhore. Ishte aktivizuar kundër rebelimit të Haxhi Qamilit, të cilën e konsideronte lëvizje antikombëtare. Ishte për qeverinë e Pric Vidit. Po ashtu ishte pjesëmarrës në Luftën e Koplikut të 1920-tës, duke iu kundërvën serbo-malazezëve që synonin Shkodrën. Ishte përkrahës i Kongresit të Lushnjes si dhe anëtar i kryesisë së Komitetit “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës”me qendër në Shkodër. Mbajti post në qeverinë e Nolit. Zogu e pensionoi para kohe, ndërsa që regjimi komunist i krijoi edhe më shumë trazime me nëpërkëmbje, aq shumë sa edhe ia muar të drejtën e votimit.

Pas vetes la dëshmi edhe vepra të shkruara, të cilat e nderojnë atë dhe e pasurojnë artin dhe kulturën shqiptare. Vetëm deri në vitin 1943 kishte botuar më se 14 libra poetike dhe eseistike, me motive atdhetare.

Ai cilësohej si një demokrat i vendosur, duke i dëshmuar ato përcaktime si në krijimtarinë e shkruar ashtu edhe në aktivizimin e përjershëm në rrjedhat politiko-shoqërore.

Duke e përcjellur fatin e popullit shqiptar gjithandej, ai në vitin 1925 një poezi ia kishte kushtuar Kosovës, duke e pasqyruar denjësisht dhe realisht fatin e saj të rëndë nën thundrën e zaptuesit serb, duke e përfunduar atë me një thirrje djelmënisë shqiptare që tok të angazhohen për shpëtimin e saj nga ajo zallahi shfarosëse.

KOSOVËS

Moj Kosovë, fushë e bekueme,

Deri kuer mâ, kshtu nen dhunë,

Deri kuer mâ, si e shueme,

Deri kuer mâ, tash po vuenë?

Deri kuer mâ sytë e mij,

Ta dishrojnë at bukurij?

O Kosovë, o fushë e plleshme,

Deri kuer mâ, kshtù në robni,

Deri kuer mâ, ti e preshme,

Deri kuer mâ, pa liri?

Deri kuer mâ sytë e mij,

T’a dshrojnë at bukurij?

Deri kuer mâ, ti me të hasun,

Deri kuer do të hekish zi,

Deri kuer me zemër të plasun,

Deri kuer mâ, nen Serbi?

O Kosovë, o motra ime,

Deri kuer mâ, kshtu me t’pà,

Deri kuer mâ, ndër mjerime,

Deri kuer me,lpt tuj kjà?

O Kosovë, o fushë e gjanë,

Deri kuer mâ, me durue,

Deri kur vetëm me t’lanë,

Deri kuer mâ, me t’ dishrue?

O Kosovë, o fushë e gjatë,

Deri kuer mâ, kè me psue,

Deri kuer, ti moj e ngratë.

Deri kuer mâ, kè me pështue?

O Kosovë, o bij e dashtun,

Deri kuer mâ, kshtu n’at dorë,

Deri kuer, për ty me drashtun,

Deri kuer mâ, ndër mizorë?

O Kosovë, o lulzë e bukur,

Kuer do të dalë m ajo Prandverë,

Kuer do të vi te ti si flutur,

Luer do të marr atje nji erë?

At-herë kuer, t’afrohet dita,

At-herë kuer, të vijnë bashkimi,

At-herë kuer, të zbardhin drita,

At-herë mue më vjen shpëtimi!...

Eni, djem, pra, të bashkohena,

E të punojmë për ditët e gzimit,

Rreth flamurit të betohena,

T’pshtojmë Kosovën prej Robnimit.

1925

Shkodër