(Arkiva tek Fjala e Lirë, Londër, e diel, 14 Dhjetor 2008 22:25:54 GMT)
Kastriot Berberi LLB (Hons)
Identiteti është një lidhje midis individëve dhe shoqërisë. Është një kombinim i mënyrës se si shoqëria e sheh një individ dhe se si ai individ e sheh veten. Raca, përkatësia etnike dhe faktorë të tjerë mund të kenë ndikim në formimin e identiteteve. Ekziston një debat i madh midis strukturave (kontrolli social) dhe agjencisë (kontrolli i njerëzve) në formësimin e identiteteve.
Identiteti shënohet me paraqitje dhe simbole (gjuhë etj.). Identiteti karakterizohet nga ngjashmëritë dhe dallimet. Por ndonjëherë nuk mund të krijohen identitete të përshtatshme (mohimi i një të drejte të caktuar). Ekzistojnë identitete të vetme dhe identitete të shumëfishta (p.sh. të jesh prind dhe student në të njëjtën kohë). Identitetet mund të adoptohen dhe merren në mënyrë aktive.
Identitetet ndryshojnë gjithmonë. Pamja e jashtme; forma, madhësia, seksi dhe paaftësia mund të ndikojnë në identitetet. Shembulli i pasaportës së Sarupit (njerëzit që kanë pasaportën e tyre individuale) sugjeron që njerëzit mund të marrin një identitet kolektiv ku e identifikojnë veten me një komb ose një grup. Por identiteti shënohet edhe nga dallimet në raport me identitetin kombëtar. Kështu, ai ilustron tensionin midis mënyrës se si e shoh veten time dhe mënyrës sesi më shohin të tjerët, midis asaj sociale dhe personale. Gjithashtu, pasaporta ilustron se identitetet mund të ndërtohen institucionalisht. Legjislacionet e Mbretërisë së Bashkuar përcaktojnë identitetin e qytetarëve të saj duke i bërë disa identitete të mundshme dhe disa të pamundura, p.sh. leje drejtimi etj.
Siç thotë Mead, '…. identitetet prodhohen në kontekstin social, përmes individëve që mendojnë se çfarë i lidh ata me shoqërinë (Mead, 1934). Kjo bëhet përmes simbolizimit që qëndron për diçka tjetër p.sh. përdorimi i gjuhës, imazheve, gjesteve dhe figurave. Njerëzit simbolizojnë personin që duan që të tjerët të mendojnë se janë nëpërmjet sjelljes dhe rrobave të tyre që veshin. Përfaqësimet dhe simbolet mund të formojnë identitete (p.sh. rrobat etj.). Nëpërmjet tyre ne sinjalizojmë identitetin tonë tek të tjerët dhe njohim ngjashmëritë dhe dallimet e identitetit me të tjerët.
Williamson sugjeron se “…imazhi që njerëzit u paraqesin të tjerëve mund të zgjidhet nga vetë ata dhe gjithashtu ata e dinë se zgjedhjet e tyre do të vlerësohen nga të tjerët” (Williamson, 1986, f.91).
Pretendimi i mësipërm zhvillohet në dy faza; fillimisht, njerëzit duhet të jenë në gjendje të imagjinojnë veten e tyre dhe të reflektojnë se kush janë dhe si u duken të tjerëve. Këtë ata e bëjnë përmes simbolizimit, prodhimit të imazheve dhe vizualizimit të vetvetes. Njëfarë shkalle lirimi u jepet njerëzve nga aftësia e tyre për të vizualizuar dhe përfaqësuar veten. Prandaj, më shumë peshë i vihet kontrollit që njerëzit kanë, në vend të kufijve që ata përjetojnë.
Identiteti ndërtohet nga njerëzit që përfaqësojnë veten para të tjerëve në jetën e përditshme. Goffman sugjeron se “…mënyra se si njerëzit e përfaqësojnë veten e tyre para të tjerëve është si të interpretosh një rol të shkruar tashmë” (Prezantimi i Vetes në jetën e përditshme (1959). Rolet janë modele sjelljeje, rutina dhe përgjigje si pjesë në një shfaqje; shoqëria na prezanton me një sërë rolesh të interpretuara për një audiencë. Gjestet, prezantimi dhe rrobat janë të rëndësishme sado që ndonjëherë të jenë të rëndësishme në prezantimin e njerëzve të paqëndrueshëm. të gishtave nga një kandidat.
Për më tepër, Goffman sugjeron se "...ka lidhje midis kufizimeve të ofruara nga rolet e përditshme që njerëzit luajnë në shoqëri dhe vetë shoqëria, sepse "skriptet e roleve" tashmë janë shkruar" (Prezantimi i Vetë në jetën e përditshme (1959). Megjithatë, ekziston gjithashtu një mundësi për agjenturë, sepse njerëzit që luajnë rolet mund të ofrojnë interpretimin e tyre midis identitetit dhe përmasave të tij sociale duke improvizuar.
Frojdi argumenton se “…një paraqitje e ndërgjegjshme, aktive mund të formojë identitetin e njerëzve, por gjithashtu e njëjta gjë mund të bëhet nga mendimet dhe ndjenjat e pavetëdijshme. Mendja e pavetëdijshme është depoja e ndjenjave dhe dëshirave të shtypura - shpesh që nga fëmijëria. Këto ndjenja mund të shfaqen në ëndrra. Ato mund të ndikojnë në zgjedhjet që bëjmë në jetën e mëvonshme”. Identiteti është rezultat i identifikimeve të ndryshme të cilat janë procese psikologjike të shoqërimit mes vetes dhe diçkaje tjetër. Identifikimi nuk është vetëm kopjim; ai përfshin adoptimin e atij identiteti në veten tuaj. Identiteti gjinor dhe seksual i të rriturve formohet gjatë fëmijërisë. Përvojat e fëmijërisë së hershme të njerëzve mund të formojnë identitetin. Kjo sugjeron që njerëzit kanë kontroll të kufizuar mbi identitetet që ata marrin. Pra, e kaluara dhe e tashmja mund të ndërtojnë identitete. Megjithatë, siç shprehet Frojdi, "...më shumë liri mund të ushtrohet nga njerëzit nëpërmjet të kuptuarit të mendjeve të tyre të pavetëdijshme nga përvojat e fëmijërisë përmes terapisë".
Althuser thekson "...që njerëzit rekrutohen në pozicione identiteti, ata interpelohen ose përshëndeten" (Althusser, 1971). Interpelanca i lidh njerëzit me jetën shoqërore dhe mund të funksionojë me vetëdije dhe pa vetëdije.
Dimensionet e përkatësisë etnike, punës, klasës, gjinisë, kombit dhe vendit ndikojnë në identitet dhe ilustrojnë tensionin midis popullit dhe kontrollit shoqëror dhe popullor dhe atij të strukturave shoqërore. Identitetet e bazuara në punë shpjegohen nga klasa shoqërore. Klasa ndikon në jetën dhe identitetin e njerëzve që ndajnë një pozicion klasor. Gjinia është pjesë e përvojës së njerëzve dhe e organizimit të shoqërisë. Kultura e një shoqërie janë kuptimet, vlerat dhe praktikat e saj të përbashkëta. Supozimet e ndryshme rreth grave dhe burrave mund të ndikojnë dhe formojnë identitetin e njerëzve.
Së fundi, njerëzit e prezantojnë veten nga mënyra se si flasin, vishen dhe duke e shënuar veten si të njëjtët njerëz me të cilët ndajnë një identitet dhe të ndryshëm nga njerëzit që ne nuk ndajmë të njëjtin identitet.
Në shënjimin e dallimeve dhe në procesin e paraqitjes së njerëzve para të tjerëve dhe në përfytyrimin se kush jemi, simbolet dhe përfaqësimet luajnë një rol të rëndësishëm. Në njërën anë strukturat (shoqëria) kufizojnë zgjedhjet e njerëzve dhe në anën tjetër ato ofrojnë më shumë mundësi për ta.
Identitetet mund të ripërcaktohen si nga veprimet individuale ashtu edhe ato kolektive. Njerëzit adoptojnë rolet e tyre në shoqëri, të cilat mund të interpretohen dhe negociohen vetë.
Megjithëse ka kufizime dhe kufizime, strukturat shoqërore mund të ndikohen nga veprimi kolektiv. Ndërveprimet e përditshme të njerëzve janë shkruar tashmë si skenarë. Marrëdhënia e ndërsjellë ndërmjet agjencisë dhe strukturës vazhdon të ilustrohet nga formimi i identitetit. Është e vështirë për njerëzit të mendojnë se mund të ndryshojnë identitetin e tyre. Disa gjëra janë më të vështira për t'u formuar dhe disa janë të vështira për t'u bërë.
Bibliografia:
1. Woodward, K. (2004) ‘Questions of Identity’ in Woodward, K. (ed.) Questioning Identity: Gender, Class, Etnicity, London, Routledge / The Open University.
2. The Open University DD100 An Introduction to the Social Sciences: Understanding Social Change, DD100 Workbook 1, Milton Keynes, The Open University.
3. The Open University (2004) DD100 An Introduction to the Social Sciences: Understanding Social Change, Audio-CD 3A Questions of Identity’, Identity: Gender, Klasa, Etnicity, The Course Temat, Milton Keynes, The Open University.
4. Universiteti i Hapur (2004) DD100 Një hyrje në Shkencat Sociale: Kuptimi i Ndryshimit Social, TV 01 Agonia dhe Ekstazia: Panik Moral dhe Kultura Rinore, Milton Keynes, Universiteti i Hapur.
Comments