FËMIJË PREJ LETRE
Tregim nga Fatmir Terziu
1.
Katër zarfat e fundit i la në tryezën e vogël tek e cila shpesh herë ajo mban atë çentron e saj të bardhë me zogj të punuar bukur me grep. Dhe sa herë që i afrohet asaj tryeze me dërrasë arre, është e pamundur të mos i pikojë ndonjë lot mbi të.
“Është bërë gjithë njolla. Dreqi ti hajë këto lotë!”, - tha Nina dhe filloi të fshinte me shaminë e dorës. Ndërsa dora e djathtë ngjeshej e ngjeshej mbi tryezë, shamia herë nga e majta e herë nga e djathta, kryente një gjysëmrrotullamë mbi tryezë, duke i rrethuar ata njolla gri e pastaj duke i larguar nga ajo tryezë me shkëlqim të dukshëm. Dhe pastaj Nina iu drejtua sërrish zarfave që la mbi tryezë, ndërsa nisi të fliste me tryezën, sikur të ishte një njeri.
“Je me moshën time moj e uruar dhe mbahesh rëndë. Të laj e fshij përditë. Të mbaj si një fëmijë me kimet... Eh, kjo botë. E sheh sa fëmijë kam unë në letra? Ja kjo është Silva në Australi. Agimi është ky, në atë qytet gjerman. Edlira, ah, strofka e shpirtit tim, është në Amerikë. Beta është në Irlandë. Genta në Angli. E unë jam këtu. Këtu pranë teje moj memece, moj që s’më theve njëherë këtë heshtje pesëvjeçare! Dhe lotët sërrish po e tradhtonin. Eh, po këto xhanëm nga dalin? Edhe krater mali të isha prapë do të ishin shteruar? Nejse janë lotë. Po ti mos u mërzit më, se nuk i lejoj të të njollosin trupin tënd...”
Trupi yt është prej arre. Arrë e kopshtit tonë, moj e uruar tavolinë. Të gdhendën me kujdes e të zdruguan ata duar. A i mban mend? A të kanë lënë ndonjë shenjë nga gjaku i gishtave të tyre? Ah ata gishta... si ishin ata gishta. Kur kalonin mbi trupin tim, ata bëheshin shufra të zjarrta. I ndjej ende në trup. Edhe pse kanë kaluar vite. Gishta të shëndoshë. Të plotë deri në detajin më të fundit. Herë më kalonin me lehtësi mbi trup e hërë më ngucnin e më shkulnin venat nga vendi. Ah, ajo kohë kur përkëdhelesha nga ato gishta... Iku siç iku ajo natë...
Erdhën trokitën në derë. Dhe aq ishte, e morën. E gjykuan për punë private në atë kohë. e gjykuan për mentalitet të botës kapitalisto-revizioniste. E quajtën imperialist. Agjent! I bërtiste hetuesi. E trullosi dhe pastaj ia vunë hekurat në mes të sheshit. Të gjithë thoshin se e dënuan kot. “Dënuan një marangoz”, pëshpërisnin njerëzit. Dhe të gjithë u habitën. Por unë jetova vite të tëra si armike e Partisë. Jetova duke i rritur me thonj yjet e nënës. Dhe kështu ato gishta m’u bënë bashkëudha ime...
Ndërsa ajo ishte gati të nxirte fjalët e rradhës në atë monolog të çuditshëm, andej nga dera e hyrjes u dëgjuan ca hapa. Ajo i dinte dhe i njihte mirë ato hapa. E ndjente atë ecje. I dinte edhe sa hapa duheshin deri tek trokitja në derë. Dhe në qetësi nisi të numëronte, teksa hapat kishin ardhur aty ku duhej, aty ku veshi i saj ishte mësuar të komandonte gojën në atë numërim të çuditshëm. Por, për çudi atë ditë numëroi tre hapa më pak. “Tre hapa më pak?, s’është e mundur”,- tha Nina me vete. Pastaj kafshoi paksa buzën, si një arsye dënese për mosbesimin e saj. U ngrit. Eci drejt derës. Priti trokitjen e dytë. E hapi derën. Dhe menjëherë drejt saj ishte po ajo dorë, që thuajse i zgjatej në të gjitha ditët e javës. Ishte letra e radhës. E mori në duar dhe sytë ia kishte ngulur me kujdes asaj. E lexoi me nxitim. Pa emrin e Edlirës, pastaj adresën, pastaj..., ia nguli sytë postierit. Ai e shihte dhe nuk fliste. Edhe ai habitej me veprimin e Ninës. Ishte hera e parë që ajo nuk i afronte ndonjë buzëqeshje, ndonjë mollë, apo edhe ato papuçet e bukura, që ajo i dhuronte atij çdo dimër. Dimri ishte në prag dhe një erë e fraqtë ndihej deri aty. Pastaj të dy u panë gati për dy-tre minuta sy më sy pa folur. Nina lëvizi dorën e majtë dhe me dorën e djathtë e ngjeshi letrën në gjoks. Pastaj iu drejtua postierit: “Sot ishe paksa me nxitim, apo e kam gabim unë?”
“Eh, si të thuash, nxitova pak, Nina”,- foli ai, por si ndonjë njeri i zënë në faj.
“Po, pse a ke ndonjë ...”
“Jo, moj Nina, jo, por...”
“Çfarë, por...?”
“Kjo letër duhet të kishte ardhur para tre ditësh, dhe na mbërriti sot. Është paguar që të vijë shpejt dhe e sigurtë. Unë nuk e di se pse është dërguar kështu, por...”
“Po, mirë more bir, hape atëherë, hape ta shohim.”
Ai bëri menjëherë një hap para dhe plotësisht i gatshëm të hapte letrën. E hapi dhe nuk i besonte syve. Edlira kishte fituar letrat pas pesë vitesh dhe kishte prerë biletën që të vinte të shihte nënën e saj. I binte të ishte nisur. Ai e lexoi, por nuk u nxitua që ti tregonte plotësisht detajet e saj. I tha se ishte lajm i mirë...
Ajo menjëherë filloi si gjithmonë.
“Lajm i mirë. Oh të keqen nëna, moj bijë. Mu shtuan fëmijët në letra, mu shtuan... lum si unë sa fëmijë që kam tani.”
2.
Kur i vonoheshin letrat, në mendje i ishte shkrepur një huq i keq. Shkruante vetë letra. Dhe ashtu bënte thuajse ngahera. Ngrihej në mesnatë, ndizte dritën dhe merrte laps e letër. Shkruante letrat sipas radhës në mendjen e saj dhe shkonte i fuste në kutinë postare duke huazuar me kujdes pulla të shteteve nga ku ishin vajzat dhe ia adresonte vetes. Askush nuk e dinte. Aq më shumë që postierët e asaj kohe nuk ua vinin shumë veshin letrave. Letrat ishin vërtet disi e dalë mode, por shumë letra vinin në fshat, ndaj postierët nuk kishin kohë ti kontrollonin me detaje. Dhe nuk kishin ndonjë kureshtje. E dinin postierët, ishin rregjur si të thuash. Letrat ishin thjesht letra. Kishte ikur ajo kohë, kur letrat shikoheshin me imtësi, deri në detaj.
Çdo javë e më së shumti çdo dy-tre javë i binte që postieri të trokiste në derën e Ninës. Sillte ato letra që shkruante vetë dora e saj. Kështu postieri thuajse ishte miqësuar tërë ato pesë vite me Ninën. E njihte me pëllëmbë rrugën nga posta deri tek shtëpia e saj. e fundja kohët kishin ndryshuar dhe pse ishin vitet e para të demokracisë edhe postierët ishin paksa më ndyshe se ata të viteve më parë. Duhej madje edhe të firmosje kur merrje letrat e të shënoje edhe datën, ditën, orën dhe kohën e marrjes së letrave. Ndoshta si ato letrat që protokolloheshin dikur në zyrat e komiteteve të Partisë, apo edhe ato Ekzekutive të rretheve. Sa rrëndësi kishin marrë letrat. Po letrat e nënë Ninës? Po, po letrat e Ninës...
Teksa Nina e postieri kishin mbetur si të ngrirë në pragun e shtëpisë pëshpërimat e Ninës ishin paksa ndryshe. Ajo fliste e fliste... Ai e dëgjonte dhe shtrëngonte dhëmbët. Nuk guxonte të shprehej më saktë, se njëherë... Ah, atëherë të gjithë e fajësuan atë.
Ishte janar. Dëbora kishte mbuluar tërë grykat, rrugët e oborret. Malet ishin bërë njësh me fshatin. Një letër si kjo ishte bërë sebep që të alarmohej i gjithë fshati. Në spitalin e zonës, gati tre orë larg, ata e çuan me kuaj. Atje ishin bërë të gjithë një dorë. Dhe ndërsa dëgjonin si ndodhi i thoshin se ai nuk duhej ti kishte treguar. E ndërsa Nina jepte e merrte edhe doktori i pati thënë të njëjtën gjë. I kishte mbetur ashtu në dorë atij, jo vetëm ajo, por edhe infrakti i saj i përsëritshëm, teksa i kishte dhënë një lajm për djalin, Agimin që kishte fëmijën e parë.
3.
Për çudi në atë fshat nuk ka asnjë telefon prej kohësh. Të gjitha telat e telefonave ishin prej bakri dhe ato i zhdukën disa pa llogaritur asgjë dhe i shitën për skrap, tek ajo skoda që vinte javë për javë nga qyteti. Është fshati kufitar me shtetin fqinj dhe as celularët nuk punojnë në dimër kur bie bora. Thonë se në shtetin fqinj, diku në malin përballë është një antenë, por kur bora e bllokon ajo nuk ka valë të gjata, aq sa të flasin edhe ata që janë abonuar me kompanitë celulare të atij shteti. Fshatit, në fakt i kanë mbetur gjysmat e shtëpive. Të tjerët ikën nëpër qytete, dhe disa emigruan. Shumica e të ngelurve janë hallexhinj dhe të moshuar. Kështu askush nuk mendon për ta, thuajse askush. Kryetari i Komunës, merr votat nga e njëjta parti për gati 18 vjet dhe shtëpitë, se ai ka dy një në Durrës e një në Tiranë, i ka vila e kaluar vilave. Ai e merr rrogën si kryetar i asaj komune, por punët i bën andej nga shtëpia. Duket një herë në dy javë dhe në ato dy javë dehet me raki dhe kjo është puna e tij. Rrugë nuk ka. Telefon jo e jo. Spitali tre orë larg, dhe ai është si një karakatinë me katër mure. Një doktor për gjithë ato fshatra. Disa furgonë çajnë nëpër rrugë dhish dhe sjedhin, shesin e katranosin në të tyren, me çmime sipas qejfit ndonjë mall që marin nga qyteti. Kështu atje vetëm postieri është njeriu më i afërt, më i lëvizshmi. Ai e merr postën përditë në komunën afër, pasi katër komuna furnizohen nga një Postë Telefonike...
4.
E ndërsa i mendonte këto nëpër kokë, sillte e risillte ndërmend atë ditë. “Kësaj rradhe nuk gaboj. Jo, jo s’gaboj më.”- përfundoi ai.
Nina priste që ai të shprehej më shumë, por pastaj rrudhi buzët dhe disi u mjaftua me kaq. Ai e përshëndeti, i kujtoi si gjithmonë nëse kishte ndonjë nevojë ta thërriste dhe u largua.
Nina u kthye andej nga erdhi. Vuri letrën mbi tryezë. “U bënë pesë tani, sot qenka e premte”, - pastaj kujtoi ajo. Dhe bëri të ndizte qiriun. Si e ndezi u ul. U ul, por menjëherë u ngrit në këmbë. Iu duk sikur një zë i vinte nga gryka matanë e drejt nga dritarja i oshëtiu në vesh. Asgjë, jo, jo asgjë. Asnjë zë. Asnjë zhurmë, veç erës që bënte detyrën dimërore.
Ajo ditë iku shpejt. Nata iu duk tepër e gjatë. E shtuna kaloi dhe e djela dukej sikur s’po largohej. Të dielave ajo dilte andej nga komshija e saj, aq sa për një kafe. Dhe ajo ia kthente vizitën të mërkurave. Kështu e kishte rradhën për ta vizituar. Sa bëri Nina, që të dilte në derë, kur fap, as syve nuk u besoi, pa komshijen e saj. Ajo e qeshur deri në grykë. Nina fshiu sytë. Shkundi kokën dhe ktheu sytë nga kalendari që kishte në mur. “Jo, s’jam e gabuar, s’është e mërkurë sot”,- foli me vete. Ajo ende dukej si e përhumbur, kur komshija s’duroi më dhe i foli:
“Sa e fshehtë qenke, moj Nina, sa e fshehtë! Kemi vite që jetojmë sikur të ishim motra e s’të paskam njohur...”
“Mirë se na erdhe moj mike, moj motër e kaluar motrës. Po, më fal, të jem matufepsur thua?”,- u shfajësua Nina, por pa ditur se pse.
“Ç’matufepsje moj, Ninë, ç’matufepsje...Po shyqyr që na ardhka Edlira, pa të tjerat...”
“Si, si the, si theee...?”
“Edlira, moj, Edlira, strofka e shpirtit tënd, mos luaj role, mos luaj...” Nina kaq deshi. Sytë i mbetën andej nga dritarja dhe duart i kishin ngrirë. Në çast komshija bërtiti. “Nina, Nina... Ndihmë, ndihmë!?”
Kur erdhën të tjerët ajo e kishte shtrirë gjerë e gjatë dhe e kishte mbuluar me atë jorganin e saj të preferuar me trëndafila që i shoqi e pati sjellë shumë vite më parë, para se të mbylleshin kufijtë nga Selaniku. Në tryezë ishin letrat...
Ai që ra në sy, i fundit ishte postieri. Të gjithë kthyen sytë nga ai. Ai ishte skuqur dhe kokën nuk e ngriti më. Pranë tij ishte tryeza e mbushur plot me letra, me letrat e fëmijëve, nipërve e mbesave të Ninës, që kishte vite që i dinte vetëm nga ato letra.
Ata pritën të vinte ditës tjetër Edlira dhe ta përcillnin Ninën me nderime dhe lotë.
Comments