Fatmir Terziu: Zorbas i pavdekshëm

Zorbas i pavdekshëm

Nga Fatmir Terziu

Ndonjëherë harrojmë se jeta reale është gjithçka që ne nuk mund ta imagjinojmë.  Në një hulli të tillë ndjenja e ngopur dhe e lodhur është vetëm maskë për mrekullitë që do të vijnë. Prilli e 2013-ës më gjeti në Kolegjin Amerikan, Kalithea në Athinë. Ai ende po më godet si një çekiç me avull. Nxehtësia dhe kilometrat nëpër të cilat shpirti im bërtet për një oaz. Plotë tinguj dhe aroma. Vetëm ngjyrat përmes të cilave vibron aura e holluar dhe një dëshirë e furishme për të takuar miq, të njohur e të panjohur, akademikë dhe krijues. Deri në ngarkim të plotë dhe ringjallje. Që të mund të kthehesha në botë. Deri herën tjetër.

Unë jam duke udhëtuar. Për herë të parë, po udhëtoj me atë ndjenjën e pritjes miqësore, si diskurs më vete, që më ka shpëtuar gjithmonë në lodhjen e realitetit. Greqia hapet para syve të mi si një tifoz oleandri, i rënduar nga dielli dhe pluhuri dhe i varrosur në mjedisin shkëmbor të një shfaqjeje antike të papërfunduar. Guri, ulliri, qielli dhe deti. Katër elementët e kësaj toke të bardhë skulpturore, të përjetshme në zhveshjen e saj klasike, më rrethojnë me një mjaftueshmëri të heshtur.

Kthesa të Halkidikit më bëjnë të trullosur nga pamjet e rrufesë. Bota zig-zage dhe harku i bukur prej guri i parkingut hedhin sytë me lakmi drejt meje. Të më gëlltisë dhe të më shpëtojë. Unë dua një dush, ajër të kondicionuar dhe çarçafë të freskët. Kur imagjinata bllokohet, trupi e zëvendëson atë me dëshira të shkurtra dhe të sakta. Qetësi ju lutem! Dua edhe një pjesë heshtje!

- Niko! Niko! Sillni disa racione, raki dhe disa birra Athos për të pranishmit e nderuar të tryezës, Noke Abilekaj, Arqile Gjata, zonjat. Etyre të nderuara dhe mysafirët e mi të rinj! Nxitoni se i ka thithur vapa dhe mezi duken. Eja! Jetoni, jetoni! Hej, të dalësh me një mision të tillë është një fitore e vërtetë! Punë e ndjeshme! Unë jam ....

Duke prekur një shishe të ngrirë me ujë mineral në damarët e fryrë të qafës së tij, me theks fërshëllimë në anglishten e tij të padeshifrueshme, pronari i mjedisit grek, ku pihet dhe raki shqiptare, na mbulon me mikpritje. Pas tij, taverna e bollshme, e cila fryn perde të ajrosura deri në blunë lajkatare të Egjeut, mbështjell ardhjen tonë me të gjitha aromat e Jugut.

- Përshëndetje - Unë e përballoj atë me detashmentin britanik - ky është rasti më i mirë që të përcjell të paktën atë që disa vite më kanë dhënë mundësi të hyj thellë tek mitet, legjendat, diskurset, librat dhe …, dhe unë ...

- Dhe ju jeni … - më ndërpret nikoqiri pa ceremoni.

Pastaj ai bën një hap prapa dhe me një gjest ritual më prek shishen e akullit në ballë, një moment para se të ndjehem i habitur në një situatë të tillë:

- Është më mirë për ty, apo jo - pyet i njohuri im i ri - dhe mendova se pashë një sirenë kur doli nga makina, por u zgjova menjëherë nga uji i ftohtë. Gjithmonë ndihmon. A doni që unë t'ju përziej një mojito?

- Jo. Faleminderit - i përgjigjem i shtangur - nuk pi kokteje në 40 gradë në orën dy pasdite. Dhe kush është ai në atë kornizë që nuk ju kuptova?

- Atëherë do të të shpjegoj - ndërpret mikpritësi këmbëngulës - së pari duhet të hash që të ndjehesh se je këtu. Së dyti, të shkosh të flesh për t'u ndarë nga ke ardhur. Dhe së treti, të vështrosh Athosin ndërsa pini uzo-në tuaj. Të ndjesh, zemrën tënde.

Mençuria e folur nga një i huaj me fjalë të thjeshta të humbura në përkthim shpesh i shmanget egoizmit krijues, sado që në brendësi ke atë që Zoti ta ka falur që në fëmijëri, oratorinë dhe talentin e Fjalës. Pak i irrituar, si një specie tipologjike, nervoz, këmbëngul në anglishten e tij, për të qenë i qartë:

- Jeta është e mirë vetëm kur njeriu është me pushime dhe koha ka ndalur. Gjithçka tjetër është ... një histori e tmerrshme. Qartë?

Sigurisht. Dëshira për pakohë më ka shoqëruar gjithmonë me praninë e saj mëkatare diku në palosjet jopraktike të trurit tim. Sekret nga realiteti. I fshehur nga të gjitha “duhet” që i kam kthyer jetën time në veprim. Prandaj, deti i lashtë smerald, i shtrirë para syve të mi si një epope, hipnotikisht më pushton. Përjetësi pa fillim dhe pa fund. Si një tekst nga Nikos Kazantzakis, urtësia e të cilit i shuan mendimet e mia në përulësi të plotë. Përtacia e nxehtë e Greqisë është joshëse dhe e përqafoj ëmbël. Iluzioni i paqes qëndron në heshtjen me veten time, të cilën rrallë mund ta përballoj.

- A doni që të ju sjell një kafe "Elliniko" në tavolinën tuaj?

Përpara meje, si nga hiçi, materializohet figura e bronztë e pritësit dhe sytë e tij shkëlqejnë si pika dielli në rërën e shpërndarë të flokëve të perlës natyrore. Pamja e Atenit madhështor që notonte si shpina e dragoit në largësi, dridhte para syve të mi, afshin e nxehtësisë, si të dëbuar nga fjalët, duke e bërë pjesëtarr mitik me ata shkatërrues të përjetshëm të soditjes.

Ti shikon malin Athos ku nuk mund të shkosh kurrë në pak ditë, sepse je i destinuar për librin, krijimin, krijuesit, fjalën dhe atë që në thelb është kryefjala e ditës, Letërsia. Të mendosh dhe të mos e mendosh - kjo është situata. Dhe në jetë ka gjithmonë një kënaqësi të vogël dhe një të madhe. Sepse një person së pari duhet të kuptojë se ai është në botë vetëm një herë. Kjo është arsyeja pse ai argëtohet pak. Dhe kënaqësia e madhe vjen kur ai është gati ta lërë Zotin në shpirtin e tij, në mënyrë që t'i bëhet e qartë se çfarë është për të, sapo ta godasë nga brenda derisa të shpërthejë. Nëse e humbni durimin, Ai lart nuk do t'ju falë. Kështu punon në fakt shkrimtari, poeti…, artisti.

Dhe e dëgjoj të huajin që më flet sërrish në anglishten e tij… Tani do t'ju tregoj për timen. Për kefin e vogël. E bëj gjithmonë në tetor. Kur mbaron sezoni im dhe kur ulem me miqtë, për të pirë kujtimet e verës. Para syve të mi kërcejnë të gjitha femrat e bukura që janë ndalur pranë lokalit tim. I shikoj, i buzëqesh dhe më thonë gjëra të ndryshme. Por unë i shoh vetëm këmbët dhe gjoksin dhe them me vete, hej o Njeri, pse nuk je kaq i ri dhe i bukur o …, që t'ë prekësh secilën, siç e meriton, o … ! Dhe unë dua të bërtas për të tronditur universin. Dhe kjo është arsyeja pse, atëherë filloj të ngjitem në malin Athos. E bëj sikur jam me një mundim, sikur jam në mitin e lashtë të quajtur mundje, ulem atje, bëj një Barbecue, pi verë dhe kthehem. Aq shumë argëtohem, e kuptoj pastaj që jam ende gjallë, dhe i them vetes se do të jem mirë! Dhe vij përsëri – kthehem përsëri në jetë. Deri në verën e ardhshme. E tmerrshme kjo që bëj…?!

Dielli fryn flokët e tij të zjarrtë në perëndim dhe ndez një muzg për t'i thënë lamtumirë ditës unike. Unë hesht, për të mos humbur asnjë fjalë nga ajo që thashë në një takim të bukur mes krijuesish shqiptarë dhe të huaj, dhe me fjalën time në Universitetin Amerikan të Athinës… e gjitha libri, letrësia e re shqiptare, shkrimtarët me halle në krahë në këtë që ne e quajmë Demokraci. Papritur kuptoj se kuptimi i ekzistencës sonë zbulohet vetëm një herë. Nëse jemi me fat, ndonjë mikpritës i tillë do ta ndajë me ne atë që duhet të dimë, e që presim në vend të Zotit. E sërrish ai më sjell kafenë…

- Dhe kënaqësinë e madhe - e pyes - si e arrini?

- Ah, prit një minutë - qesh ai - le ta ndjesh fillimisht se je gjallë. Atëherë do të kuptoni gjithashtu gëzimin e madh që ka gjërat të bien në vend. A ju pëlqen sirtaki?

Unë e dua muzikën e jetës. Dhe ajo është në gjithçka që shoh, prek dhe shijoj. Në agim, kur njeriu që dua, Luçiana ime e dashur, zgjohet pranë meje dhe më tërheq butësisht nga retë në shtrirjen e rregullt të ditës sime. Në petk vesh si një lëkurë mbrojtëse mbi shpirtin tim lakuriq atë që nuk e kam sot me vete, por që e mbaj në mendje. Në filxhanin e kafesë përmes së cilës pi gllënjkën e hidhur të çdo fillimi të përkohshëm, larg saj, dhe fëmijëve të mi të dashur ndjej vetëm atë që mund të ndjej një baba i përkushtuar për familjen dhe dashurinë e saj.

Ala sirtaki është muzika e gjakut. Ajo vërshon si vera në vena, duke tejmbushur gjenet, gjuhët dhe historitë. Tërheq gjurmë kujtimesh, mes të cilave ju jeni të humbur në një humnerë të të vdekshmëve dhe perëndive. Për të arritur veten në një pikë ndryshe – një pikë e lashtë dhe e rilindur. Pa emër, por i lumtur. Si një puls - i përshpejtuar nga kalueshmëria në kënaqësitë e vogla të jetës. Po. Më pëlqen sirtaki.

Është mesnate errësira e mbush tavernën e zbrazët me aromën e uzos dhe tymit të cigares së të tjerëve, pasi unë nuk jam ziliqar ndjek vetëm aromën e largët dhe tymit përballë që sillet vërdallë. Kemi mbetur vetëm tre – Nokja, Arqileja dhe unë, në hiçin e kohës së ndalur, ku çdo fjalë mund të jetë një krijim i ri i botës.

Një gur i madh shtrihej në pjesën e zezë të oborrit, që nxirrte nxehtësi nga trupi i tij i ashpër. I huaji vendas ecën rreth tij. Si një centaur i ngjallur në një ritual të lashtë. Dora e tij përkëdhel brinjët e nxehta të shkëmbit dhe tingujt – pa formë e kuptim – tundin trupin e tij prej bronzi të djersitur. Zhurma lamtumire e një bishe që dëshironte të bëhej burrë i sinqertë me mikpritjen e trazuar greke.

- Këtu është kefi im i madh - gërhit ai - do ta tërheq zvarrë në Sikia, fshati im i lindjes. Duke marrë Athosin, shkoj drejt e atje. I vetëm. Unë ngec dhe ndërtoj. Unë jam duke ndërtuar një shtëpi. Ja ku … shikoni këta statuja dhe shkoni e krahasoni memorjen me atë që keni lexuar. Për të kapërcyer veten. Për të zbutur veten. Sepse shtëpia është si përkushtimi, talenti dhe dedikimi. Edhe unë kam nevojë për një kotësi. Kotësia është humbje kohe, dhe përkushtimi duhet ta takojë atë në një pikë, kur ke kohë të pakohë. Është si të ndash pluhurin nga gurët. Unë i luftoj ata, që mbesin gurë në pluhur. I pari jam, kur e zbrita në atë oborr, rrëmbeva një çekiç dhe e godita me çekan kudo të ngurtën e pluhurosur. U kthye pastaj e gjitha në pluhur? Unë e shkunda atë për asgjë. E dyta, i dhashë të gurtës vetëmdy ditë. Unë isha ulur në një të ngurtë të tillë. Unë e pashë atë ndryshe. Dhe vetëm duke e parë, arrita ti hyj gurit deri në kockë. E bëra që të behët si një i penduar, qoftë dhe vetëm një herë. Guri u dorëzua, pasi u thërrmua... Tani është plot me gurë të latuar. Unë vetëm e imagjinoj ... imagjinoj në një jetë të tillë të mbushur me shkrim, lexim, krijim, krijim…krijim…

…

Ndonjëherë harrojmë se jeta reale është gjithçka që ne nuk mund ta imagjinojmë. Dhe se mrekullitë janë brenda nesh. Vera e vitit 2013 thumbon pa pushim atmosferën e lulëzuar të shpirtit tim dhe një zë i egër dhe triumfues buron nga qelizat e mia. Eh breee, Nikos Kazantzakis, Zoti të ngjallë shpirtin, të rrethoftë me trëndafila dhe të vendosë në krahun e djathtë, pi uzo lart, o Nikos Kazantzakis. Zorbasi juaj është gjallë, mos kini frikë! Unë, dhe miqtë e mi të mirë shkrimtarë të Greqisë, po ju a themi. Dhe nuk do të thyhet, sepse ka gurë në botë për të arritur deri te kockat e tyre, ndërsa ai edne lexohet!