Ditëlindja e Fat-Mir-it dhe disa shtjella
Nga Fatmir Terziu
Ditëlindja e Fat-Mir-it dhe disa shtjella?! Gjithkush do të habitej. Gjithkush do të shkonte në shumë kënde. Për ta bërë më të lehtë po e sqaroj. Fatmir Bilal Alushi, është kushëriri im. Ai kishte këto ditë ditëlindjen e tij. Dhe unë natyrisht e urova si gjithë të tjerët, sikurse e kam uruar përjetë. E dini pse më shumë? Sepse emri im, në rrjedhë të gjakut, të fisit, të kushërirllëkut, është një arsye më shumë. Është i njëjtë, spse u dha leja nga të parët e Fatmir Alushit që të quhesha dhe unë Fatmir, dhe të ishim të dy të bekuar… Në kohërat që lindëm ne kishte shumë tradita të ngurta, që mbaheshin si një fron i respektit të gjakut, fisit, dhe rrjedhës… Ndaj me mënyrën time do mundohem t'ua shpegoj. Mos u mërzisni nëse e tejkaloj…
***
Njëherë e një kohë njerëzit kërkonin rrugëjetën e denjë edhe mes fatit që ia jepte bekimi i emrit. A ju kujtohet se si ju hyri në mendje kjo udhë? Për mua kishte hyrë në veshët e mia me ninulla gjyshe, dhe me një pëshpëritje gjyshi. Ndërsa po rritesha ata më ritreguan të gjitha ato pëshpëritje. Dhe ishin shumë, dhe të gjitha kishin të bënin me fatin tim, kishin të bënin me emrin Fat-Mir.
Si një këngë e lashtë, mes tingujsh të përzgjedhur diku në Lagjen Shurbofc, vinte forma e re e emrit shqip, Fat-Mir, në një shtëpi tipike të bardhë borë, me hajat dhe me jeshilllëk përpara saj, ndihej fizarmonika e vogël e gëzimeve të familjes, që e përcillnin duart e shkathëta e të kudogjendura të mjeshtrit Bilal Alushi, dhe në një kënd të ngushtë zëri i lehtë i nënës së tij Fatime (motra e gjyshit tim dhe halla e babait tim). Vinin tinguj dhe fjalë përmes të cilave bota pëshpëriste në kokën time të fëmijërisë duke magjepsur kulturën e lashtë. Kisha shumë ndjesi, letra që mbaja në duar më ishte lagur nga djersa dhe emocionet, përrua dhe rrjedhjet e shirrat (përrokat), nëpër të cilat gjallesat vraponin me majdrakë, të shtyrë drejt e në zemër të lindjes së diellit, më yshtnin që të mos largohesha që aty. Të rrija gjatë e të dëgjoja harenë që përcillte shpirti i lirë, dhe në të njëjtën kohë të ndjeja se edhe aty në atë bardhësi të paqtë festohej një Ditëlindje. Ishte ditëlindja e Fatmir Alushit, birit të dashur të asaj familjeje me të cilën nga gjyshi im i dashur dhe gjyshja e tij, Fatimeja, na lidhte i njëjti gjak. Dhe lart më tej disa fusha të mbjella me grurë më fishkëllenin melodi të tjera mes lulëkuqeve që krekoseshin në të vetën. Dhe e meritonin…, derisa nuk u mungonte uji, dielli dhe ajo natyrë e begatë. Në vetvete pëshpërisja, sikurse ndodh me një fëmijë. T'i gërmoj shpirtin në tokë e të mbush grurin me bukë... Që të ndiej shijen e tij në gjuhë. Dhe ashtu i hutuar kisha ndjerë në krahun e djathtë një dorë të lehtë. Ajo dorë më dha një energji të paparë…
- Thuaj, bir, Fat-Mir, që të dy të më quheni përjetshëm dhe kuvetshëm, na dhe me këtë kafshatën e parë do t'ju tregohet një mrekulli dhe një histori!
E verbër si një profeteshë, duke i ngulur sytë e vdekur në zbaticat dhe rrjedhat e së shkuarës, ajo dorë e padukshme e asaj krijese mbinjerëzore më ushqeu sikurse ushqehet një lule. Në fakt një nga ato lulet në atë oborr të asaj shtëpie të bardhë në Shurbofc. Lëngjet rridhnin nëpër rrënjët e mia të buta, duke më mbushur me timbra dhe fjalë, që rrezatonin nga gëzimi i të folurit. Dritë e pastër që po më kthente në të folur. Shekujt kaluan nëpër mua. Dhe në fakt aty nuk isha më vetëm unë. Ishim për të mirë, tashmë dy Fat-Mir-ë-. Mirësia e atyre duarve dhe atyre njerëzve na kishin ngjizur edhe brenda gjakut, jashtë merakut, dy emra të njëjtë dhe me zemër na kishin uruar për të qenë gjithë jetës të lumtur, të dashuruar e të kuruar. Dhe ne u quajtëm Fat-mir.
Unë Fatmiri më i vogël, e ai Fatmiri më i madh. Dhe tashmë këto ditë ai festoi ditëlindjen e tij. Ditëlindjen pa ato duar e mendje, por me sy nga Lart në sytë e urimet që mori e merr ai, pra Mjeshtri i Ndërtimit, Fatmir Alushi, specialisti që i dha ushtrisë dhe ndërtimeve të tjera udhë të reja, të lira e të mira, sikurse mund ta bënin këtë të bekuarit me emrin Fatmir-ë-… Ndërsa unë e urova, ende i ndjeja dhe ndjej ato duar…Nëpër dhe mes atyre duarve të atilla lavditë ushtarake vinin e shkonin, diku të çnderuara, diku në tradhëti, diku në djegje shtëpish, diku në ikje e arrati, diku në emigrim e një jetë më të mirë. Diku ndjeheshin dhe mallkimet. Mallkimet me gjuhë të tjera. U plagosa nga mallkimet dhe më shpëtuan nga triumfet e nderit dhe dinjitetit. Ata kënduan vite të turbullta dhe zvarritën shpresat e holla të ekzistencës përmes dashurisë. Po kaloja nëpër këto shënime historie dhe me një dorë të pasigurtë po zhvarrosja të shkuarën e pashkruar në bllokun e shkrimit. Të kem folje për të shprehur, folje dashurore që mësova të përkas, dhe që të dua. Të përkulem dhe të përulem para krijimit të shpirtit tim, të mishëruar me germa nga një mirësi që guxoi të bashkonte gjakun tim, e jo të kërkonte mërzi, por paqe, urti, dashuri, mirësi e të thyente tabu me emrat… , ndër të cilët supozohej të ishte shpëtimi jo vetëm për emrin Fat-Mir...
Dhe kështu diku shkruajta me memorjen time për Bilal Alushin, zonjën e tij të mrekullueshme, mjeshtrinë dhe talentin e tij, shkruajta dhe përmenda motrën e gjyshit tim, Fatimenë dhe dikush më trazoi…
- Epo, nëse pretendoni se ajo stërgjyshja e gjakut tuaj ishte shumë e vjetër, ajo me siguri e kujton kohën kur njerëzit grindeshin e mbanin mëri për emrat e tyre. I mban mend edhe hoxhallarët sa me ngulm kërkonin të gjenin terren në Librin e Shenjtë?! Dhe unë që e di, tashmë se rrjedha e tyre tenton ende të shkruaj vetëm për një gjë, për vetveten, ashtu sikurse pashë, të përkulur mbi ndërtuesin e plastikës, më kujton - nuk ka mundësi të mos jetë përfshirë në evolucion. E di që një syresh i tillë pretendon se është shkencëtar apo jo? Më tha se edhe para se të flisnim lirisht, të gjithë ishim majmunë. Burra dhe gra. Të gjithë me flokë. Dhe me mjekra. Ne i kemi varur në pemë. Edhe kur jemi të rrënduar nga ushqimi, na thyhet mjekra, na zhvishet gëzofi dhe kemi rënë përtokë. Këmbët e zhveshura! Shkonim nëpër botë duke kërkuar lirinë dhe për t'u njohur mes majmunëve të huaj të dikurshëm, flisnim lirisht. Le të dëgjojmë njëri-tjetrin nga larg dhe të mos humbasim drejtimin... Ne të gjithë jemi në udhëjetën tonë, jemi të lirë… Ne jemi tashmë të dy Fat-Mirë!
Drejtimi thjesht më shpëton sot, i dashur i interesuar. Takoj njerëz të ndryshëm dhe takoj jo vetëm Shqipëri të gjerë, të njohur e të panjohur nga harta e gjeografia e shkollës, por dhe Europë të ndryshme, ku gjithçka është plotë vizione dhe paguhet me euro. Ka gjuhë, dialekte, ka urime të ndryshme. Të tyret nuk duan të njihen mes të huajve. Ne përdorim gjuhën e trupit. Dy përpara, një mbrapa, mëritë anash, sukseset në shpinë! Majmunët mund të mbajnë mend dhe të përdorin deri në tre mijë gjeste njerëzore! Askujt nuk i interesojnë mjekrat që kemi varur përpara se të ndiheshim si burra, apo gra. Të zhveshur, ose me flokë, ne përparojmë në rrugën e bukës, përgjatë së cilës rrjedh lindja e diellit, për të ndjerë shijen e gjuhës sonë. Dhe ju më shkruani dhe më falenderoni pse shkruaj për njerëz të harruar, kjo sepse të gjithë duhej të bëheshim ndjekës të dashurive që na dhanë e na dhuruan ata. Sepse kur jemi të bashkuar, ne jemi të pandalueshëm! Dhe unë ju kujtoj se nuk mund të shkosh përpara me mjekrën e ndrojtur në pemët virtuale të neo-evolucionit dhe pres me shpresë që ata të rëndohen nga ngrënia e tepërt e salçiçeve të modifikuara gjenetikisht.
Fat-Miri, ai pra i pari, Alushi, ashtu ka mbetur i qeshur, edhe kur nuk ia dhanë shkollën, bursën, kur kishte mesataren dhjetë, edhe kur e paragjykuan, edhe.. Por ai u shkollua, u kualifikua, u specializua dhe shkëlqeu edhe në kohën e ngurtë, edhe në kohën e urtë. Dhe e dini pse…
Sepse njëherë e një kohë ishte një fis i madh... Ishte kaq shumë kohë më parë sa nuk mund të gjindet më rrënja e tij nga doli... Por ai fis, donte shumë të bënte diçka për prosperitetin e popullit të tij. Kur të tjerët bluanin kacaruma ai fis bëri Dyqan, kishte mall e mallra nga të gjitha cepat. Dhe ai Fis nuk vuajti nga uria e kthetrat e grabitësve. Dhe më tej ai mendoi më gjatë. Ishte fis me takt e me mendje të mbarë. Porositi edhe kuaj dhe i mbeti syri tek një kal… Kështu ai gjeti një kalë magjik dhe mbi të uli një nga djemtë e tij më të mirë, ai djalë galopoi nëpër përrenj, lumenj dhe fusha drejt lindjes së diellit, i cili goditi sytë e të verbërve të tij si një gjel i artë. Kështu ai u ul atje, nën petal dhe qau. “Çfarë po qan, o djalë i mbarë, e pyeti një Mjekërbardhë teksa kalonte aty pranë. "Unë nuk kam shpëtim për ata njerëz që lindin dhe vdesin në errësirë", tha djaloshi, "s'ka kush t'ua zgjojë shpirtin!". "Unë do t'i zgjoj!", tha Mjekërbardhi dhe nxori diçka nga çanta e tij…. Djaloshi fshiu sytë… I fshiu sërrish… por ai nuk ishte shumë larg, ishte thjesht në fis…
... Dhe emrin e tij nuk e mbaj mend. Ishte Dail apo Bilal? Por unë ju përmend në këtë memorje, i dashur, i Panjohur, se ishte nga ai fis me rrënjë të lashta e të thella, që ishte betuar e bekuar për jetën dhe të vërtetën. Dhe ai ndoshta mund të ishte një Fat-Mir i lashtë, ndoshta ai që u pa në sy të Zotit me fjalën e stërgjyshes. Dhe unë i lutem Fisit, i cili është larguar anembanë, të lutet për një ditë, ndoshta si kjo ditëlindja e Fatmir Bilal Alushit, që të thuhet nga brezat që vijnë e nuk nihen më tashmë „u bashkuam në petalin e lindjes së diellit dhe u bëmë më shumë se një shenjtorë. Amen!”
Comments