Këtë vit Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Amtare u kremtua në të gjithë botën si Jubile i Argjendtë. Festohet kështu, pasi u mbushën 25 vite nga celebrimi i saj. Është krijuar në vitin 1999 nga UNESCO. Pra më 21 shkurt, u festua Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Amtare. Kjo ditë u njoh në 2002 si një ditë zyrtare ndërkombëtare nga Kombet e Bashkuara.
Dita u krijua për të theksuar rëndësinë e të mësuarit dhe përdorimit të gjuhës amtare. Për këtë në fokus janë përpjekjet për promovimin e diversitetit gjuhësor. Gjithashtu janë dhe angazhimet për mbrojtjen e gjuhëve të rrezikuara. Dhe më kryesorja mbetet në punën për inkurajimin e edukimit shumëgjuhësor.
Iniciatori i saj ishte qeveria e Bangladeshit dhe data 21 shkurt lidhet me një demonstratë në vitin 1952 për njohjen e statusit zyrtar të gjuhës Bengalisht të folur në vend, në kujtim të ngjarjes së 21 shkurtit 1952, kur në Dhaka, kryeqyteti i Bangladeshit të sotëm, plumbat e policisë vranë studentët që merrnin pjesë në demonstratë.
Me ndarjen e Indisë në 1947, në rajonet myslimane u krijua shteti i Pakistanit, territori i të cilit përfshinte dy pjesë të ndara nga njëra-tjetra - Luginën e lumit Indus në perëndim dhe Bengalin Lindor (Bangladeshi i sotëm) në lindje. Në vitin 1948 Urdu, gjuha tradicionale e elitës myslimane në Indi, u shpall e vetmja gjuhë zyrtare e Pakistanit. Kjo shkaktoi protesta masive në mesin e popullsisë së Bengalit Lindor, ku flitet kryesisht gjuha Bengalisht.
Gjatë viteve të ardhshme, tensionet midis bengalive dhe qeverisë qendrore u rritën, me autoritetet që ndaluan të gjitha tubimet masive në provincë. Kriza u përshkallëzua më 21 shkurt 1952, kur policia vrau pjesëmarrësit në një demonstratë të madhe studentore në kryeqytetin e qarkut, Dhaka. Dhuna shkaktoi trazira masive civile, të udhëhequra nga Lidhja Popullore Myslimane e krahut të majtë nacionaliste. Konflikti vazhdoi për disa vite deri në vitin 1956. qeveria zbutet dhe i jep status zyrtar gjuhës bengali.
Lëvizja e Gjuhës Bengalisht (1948–1956) i dha shtysë krijimit të një ndjenje të identitetit kombëtar Bengalisht në Bengalin Lindor. Ai u bë baza për zhvillimin e lëvizjes nacionaliste Bengali, e cila çoi në Luftën Çlirimtare të Bangladeshit dhe krijimin e shtetit të pavarur të Bangladeshit në 1971.
Sipas UNESCO-s, diversiteti gjuhësor është një nga mjetet më të fuqishme për ruajtjen e trashëgimisë materiale dhe jomateriale të njerëzimit. Sot, ka më shumë se 6000 gjuhë në botë dhe ruajtja e tyre është ndër qëllimet kryesore të organizatës. Por e veçanta e kësaj dite përkon me një festivitet ndryshe në Plovdiv të Bullgarisë. Për ditën ndërkombëtare të gjuhës amtare në Plovdiv, Shekspiri do të lexohet në 32 gjuhë në Bazilikën e Vogël.
Festa festohet nën flamurin e Shekspirit. Në vitin 2019 Janë bërë 455 vjet nga lindja e dramaturgut të famshëm anglez, i përkthyer pothuajse në të gjitha gjuhët zyrtare të shkruara. U zgjodh një citim nga një nga dramat e tij më të njohura - "Hamleti" – „Të jesh apo të mos jesh - kjo është çështja“. Fillimisht do të dëgjohet në anglishten origjinale, dhe më pas në shqip, bullgarisht, turqisht, armenisht, hebraisht, romë, rusisht, ukrainas, frëngjisht, kinezisht, gjermanisht, italisht, spanjisht, greqisht, çekisht, polonisht, serbisht, suedisht, arabisht, kurdisht, moldavisht, persisht, japonisht, hindu, punxhabi, pashto, mongolisht, tajlandisht, tagalog, azerbajxhanas, kazak.
Comentarios