DR. EDUARD A. SKUFI: Finalja e destines vetmohuese , euthanasia si humanizem …
Kur fillova të shkruaj keto rreshta nje sentiment i cuditshem i pazakonte vërtitej nga llogjika në shpirt , nga koshienca në subkoshience , dhe klithma e heshtur e nje ‘Pse-je ?‘ gjigante më mundonte, si interrogacion pa përgjigje … ku mjekesia konverohet në nje ‘ teater absurd ‘ dhe ty të imponohet nje rol i pa dëshiruar , në sens mizantropik . Meqënëse epoka moderne ka krijuar probleme të reja etike dhe një system të ri vlerash, dikton të bëhen tema aktuale këto pikëpamje të Bioetikës. Eshte fakt real se vitet e fundit dëshmojnë për progres të madh në fushën e mjekësise me aplikimin e teknologjise se larte , por ende ekzistojnë mjaftë enigma mbi disa çështje . Si ajo e euthanasisë , me profil " të ripërcaktuar ", që mbetet ambivalente , konfront kodit deuntologjik të mjekesise klasike … Euthanasia eshte ' suicid i asistuar ' nga mjeku , me mision paradoks për t'i dhënë fund një jete , në soference të vazhdueshme dhe të pa dominuar , në mënyre jo natyrale , mbas insistimit të pacientit , duke ju referuar aplikimit të një protokolli specifik . Kështu mjekësia konvertohet nga mjet për ‘ best life ‘ në mjet për ‘ best death ‘ , duke demonstruar interferencë brutale në dinamiken e natyrës si dicka e patolerueshme . Kjo e denatyron mjekësine , e zhvesh nga substantivja.
A eshte fundi i humanizmit fillimi i euthanasise ? Apo euthanasia përfaqëson një alternative humanitare ? Këto pyetje retorike mbeten akoma pa përgjigje … Në betimin e tij Hipokrati këshillon: "Unë nuk do t'i jap një ilaç vdekjeprurës kujtdo që e ka kërkuar atë , dhe as nuk do të bëj kurrë një sugjerim për të . ” Përbën surprizë fakti se inisiatorët e euthanasisë , që ekzekutuan një pakt autosuicidal, theologu amerikan i shquar Dr. Henry Van Dusen dhe bashkëshortja në 1975 , u larguan nga jeta krah për krah , si version modern i “ Romeo dhe Zhulietës “ , në suport të një ideje të re.
Ndërsa mazhoranca e mjekëve nuk janë dakort , të komprometojnë rolin e tyre profesional dhe sensin etik. … Dhe kujtimet rendin në një rast dramatik dhe shokues. Irakliu një muzikant i shquar , mbeti i verbër në mënyrë fulminante në moshe të re . Gjate ekzaminimeve të kryera nuk gjetën faktorin etiologjik , por e interpretuan si patologji autoimmune grave me natyre komplekse , ku panvaskuliti interferonte me nje skleroze sistemike . Scaneri dëshmonte për alteracione të shumta dhe të përhapura kudo në organizem . Mbas pak kohe dhimbjet e padurueshme të kokës dhe vertigot e gozhduan në krevat . Drama që cdo dite rëndohej e tjetërsoi atë , si nga ana fizike dhe më tepër nga ana psikologjike .
Fillimisht sedativët i jepni disa caste prehje dhe ai nuk harronte me fizarmonikën e gojës të mbushte dhomën me meloditë e shpirtit . Gradualisht klithmat nga dhimbjet e shumta zëvendësuan ‘ muzikën ‘ e tij . Një ditë kur vajta ta vizitoj sëbashku me një kolegun tim neurolog , ai i axhituar dhe i nervozuar kërkoi të largohej e shoqja nga dhoma , duke mbetur vetem me ne . “ Ju lutem më ndihmoni , une cdo ditë vdes ngadale , një vdekje pa limit. Dhimbjet jane bërë të pa suportushme , jam rrethuar nga errësira e ferrit , përballë një demoni që më ka pushtuar e më torturon. Më ka poshtëruar dhe si njeri , duke humbur vlerat dhe dinjitetin . Ju keni mundësi ti jepni fund kësaj drame.
E vetmja shpresë për mua jeni ju ”… Ai mori gotën e whiskit e piu të gjithë dhe e hodhi mbi tapet , mandej hapi nje kuti antikuar ku ishin ilacet e tij i flaku në qeskën e plehrave dhe duartë e tij i mbushi me fletë të grisura të Biblës . Me nje lëvizje energjike , largoi nga trupi kuvertën që e mbulonte dhe me nje zë të thellë tha : “ Më ka mbetur sarka , asgjë tjetër . Shpirti im udhëton atje , duke treguar “ Engjejte “ në pikturën e piktorit korife helen , J. Tsaruhis , që mbretëronte në mur , pranë nje pasqyre dekorative.
Dhoma e tij ishte kthyer në nje mizaskenë surealizmi .
Shprehej qartë nje ekuilbër në vibrim riskant , midis racionales dhe antonimit të saj . Ne pamë njeri tjetrin në sy dhe pas një heshtje meditive , unë me ton të qetë , në formën e një psikoterapie e këshillova të bëjë durim e të ketë kurajo . Ai u mbyt në lotë dhe nuk foli . Ndërsa kolegu heshti , duke mbajtur një qëndrim neutral. Dialog apo ‘ monologe paralele ‘ , pa pika kontakti , pra asgje tjeter , vec nje dueto në ‘ cakordim ’ …
Mbetëm kështu pa fjalë për disa minuta , mandej unë me kortezi u largova . Gjatë rrugës për në shtëpi , në pasqyrën e makinës shikoja portretin e Irakliut , duke analizuar rëndësinë e narrativës së pacientit dhe rolin e formulimit të një ‘ atitudi biopsikosocial ‘ ndaj menaxhimit .Teksa pashë gjithçka të shpalosej me tmerrin e saj të plotë , pashë gjithashtu panikun dhe alarmin që shprehte fytyra e tij , një kadavër ‘ in vivo ‘ dhe mendoja … Ai nuk mund të duronte më poshtërimin dhe vuajtjet nën kthetrat e kësaj pathologjie të pamëshirshme , duke kërkuar me lutje dhe insistim vdekjen e asistuar , jo humane që ai dëshironte, si të vetmen rrugëdalje nga ky labirinth , duke mbetur i fokusuar në deklarimin e vendimit të tij kardinal . Ai besonte fuqimisht se në disa rrethana njerëzit duhet të kishin të drejtën të zgjidhnin largimin nga jeta me një farë mënyre ,pamvarësisht nga ana legale dhe ajo e kultit religioz.
Vërtetë , kjo është e drejta themelore e cdo njeriu për këtë largim ‘ heroik ‘ në këto kushte , por njëkohësisht eshte forme suicidi dhe për më tepër , me autor mjekun . Eshte korrekte dhe morale të inkurajosh apo të stimulosh çdo person të arsyeshëm , në stadin terminal të patologjisë , që të zgjedhë t'i japë fund vuajtjeve të tij , në kohën dhe në vendin që ai dëshiron ?! Akt anti humanist dhe anti etik për ta kryer ! ... Apo “ mode implimentimi “ . Këtë dialog intim me internen time e ndërpreu zilja e celularit , nga ku dëgjova zërin e dridhur të bashkëshortes së Irakliut e cila më informonte , se ai ishte në castet e fundit . Në mënyre spontane vura në dvd player , diskun preferent
" Sonte qielli qan “, kënga që u bë hymn dhe e bëri të shquar. Me impresionet e melodisë u gjenda shpejt në dhomën e tij , ku gjeta një skenë tjetër . Errësirën e dhomës e ndriconte drita e kandilit prane ikonës të Shën Merise .
Reflekset e saj në vibracion hidhnin dritë here pas here mbi portretin e Irakliut , i cili në shtrat ishte transformuar në një skulpture të ftohtë, të mermertë në ngjyre gri të zbehtë, me fytyrën në kolorit të verdhë , me një buzëqeshje të ngrirë por krenare , i shuar në paqe dhe serenitet . Overdoza letale e miorelaksantit në një kokteil hypnotik por suicidal , sinonimi i aktit tragjik kishte nënshkruar fundin . Kur vdekja aq e ftohtë dhe e trishtë , fliste me gjuhen e ‘ lirise ‘ , kaq të ngrohtë dhe triumfatore. Autori i ‘ suicidit altruistik ‘ ishte larguar si fantazëm , për të ruajtur anonimitetin , por një njollë gjaku mbi krahun e pizhamës dëshmonte gjithcka mbi ‘ kilerin e maskuar ‘ me heshtjen . Unë i prekur i përkëdhela flokët , e putha në ballë dhe i pa zë , me një ndjesi të vecantë u largova . Kisha në mendje thënien e tij romantike: " Kur këndoj zëri im eshte në rezonancë me shpirtin", ndërsa tani ai ishte në rezonancë me eternitetin …
Finalja tragjike e një drame shpirtërore ( një dramë mes shumë dramave ) dhe e destinës vetmohuese , me abdikimin e ‘ rivitalizimit ‘ , por dhe një aktakuzë ndaj mjeksisë . Do të isha ‘ dakort me kusht ‘ , vetëm për rastet ekstreme të papajtueshme me jetën, në nje ‘ status vegjetativ ‘ , si e vetmja zgjidhje e konfirmuar nga një staf specialistësh kompetentë ! Por do ta kisha opsion të fundit , që ta bëja euthanasinë një përvojë timen . Pra sot kur serviret viciozja si virtut , paranoia si racionale , nuk përbën surprize të konsiderohet dhe “ euthanasia si humanizëm “ ky krim i paramenduar dhe moralisht i papranueshëm , shprehje e varfërisë shpirtërore dhe e denatyrimit “filozofik “ të mjekësisë . “ Eklektizëm apo ekskluzivitet?" ... Deri në këto momente euthanasia mbetet praktike kontroversiale, intriguese , si një ‘ quiz ’ delikat dhe i komplikuar , i shtruar për zgjidhje . E ardhmja do të vërtetojë gjithcka...
Sqarim: autori DR. EDUARD A. SKUFI - KONSULENT OFTALMOLOG , ATHINE
Comments