Vite të shkuara
Vitet 1970 ishin një dekadë historike, pa të cilën jeta moderne do të ishte e panjohur. Ndërsa revolucioni kulturor që hodhi rrënjë në vitet 1960 përparoi, në vitet '70 bëri hapa të mëdhenj përpara.
Kjo epokë e trazuar shënoi gjithashtu fundin e Luftës së Vietnamit dhe pa një nga skandalet më të mëdha politike në historinë e SHBA, Watergate. Ndërkohë, ndryshimi i kulturës solli një valë të re kinemaje, zhanre të tëra muzikore dhe momente ikonike që formuan rrjedhën e historisë.
“Njerëzit duhet të dinë nëse Presidenti i tyre është mashtrues…” dhe pas pak, Nikson dha dorëheqjen.
“Mund të thuash se jam ëndërrimtar /Por nuk jam i vetmi / Shpresoj që një ditë të bashkohesh me ne” këndonte John Lennon, në "Imagine", që përmblidhte ëndrrën e paqes botërore që përshkoi dekadën.
“Kërcënimi është pothuajse i padukshëm në mënyra të zakonshme. Është një krizë besimi. Është një krizë që godet vetë zemrën, shpirtin dhe
vullnetit tonë”, thoshte presidenti Carter, të cilit iu mohua oferta për për t’u rizgjedhur në 1980
“Forca do të jetë me ju. Gjithmonë” shpehen George Lucas, në Star Wars”, një nga filmat më të njohur të dekadës. “Nëse je vëlla apo nëse je nënë / Po qëndroni gjallë” kêndonte Bee Gees, "Stayin' Alive", një këngë që përcaktoi brezin e diskove.
“Më pëlqen era e napalmit në mëngjes”, shprehej me sarkazëm . Francis Ford Coppola në filmin "Apokalipsi tani".
“Në rregull, Houston, kemi pasur një problem këtu”, komunikoi astronauti Jack Swigert, kur ekuipazhi i Apollo 13 përjetoi një shpërthim të rrezikshëm gjatë rrugës për në hënë. Fraza u bë e modës.
“Njëzet e njëzet e njëzet e katër orë për të shkuar / Unë dua të qetësohem " thoshte kënga.
"I Wanna Be Sedated" nga Ramones, një grup në krye të lëvizjes punk rock.
“Do të doja t'i mësoja botës të këndojë / Në harmoni të përsosur / Do të doja t'i bleja botës një kola / dhe t'i bëja shoqëri”. Ishte reklama "Hilltop" e Coca-Colës, e konsideruar si një nga reklamat më të mëdha televizive të realizuara ndonjëherë
“Nëse nuk jemi rojet e vëllait tonë, të paktën të mos jemi xhelatët e tij”, tha Marlon Brando, pasi refuzoi Oscarin për aktorin më të mirë në shenjë proteste ndaj trajtimit amerikan të amerikanëve vendas
The Sugarhill Gang, "Rapper's Delight", ishte kënga e parë hip-hop që fitoi vëmendje të gjerë.
“Nuk mendoj se do të ketë një grua kryeministre në jetën time”, tha Margaret Thatcher, gjashtë vjet përpara se të bëhej gruaja e parë kryeministre e Mbretërisë së Bashkuar në 1979.
Këto ndodhnin në vitet 1970, kur ne mblidhedhim me frikë rreth televizorit për të parë Sanremon
Në krye
Astrit Lulushi
Nëse pranohet se ngjarjet e ditëve të Noeut ngjajnë me ngjarjet e kohës së sotme, atëherë udhëhiqemi drejt asaj që ndodhi pak para dhe pas përmytjes. Ngjarjet në ditët e Noeut janë të lidhura me ngjarjet sot.Prandaj themi ose na intereson të themi se bota zhvillohet edhe kur ajo shkon drejt prishjes. Njëri pas tjetrit njerëzit e këqinj ndrojnë pozitat, vijnë në krye dhe vjedhin.atë që populli ka grumbulluar.
Ditët e lashta do të përkufizoheshin bazuar në informacionin dhe ngjarjet që ndodhën para dhe gjatë jetës së Noeut. Për më tepër, të kuptohen ngjarjet arketipike dhe sesi njohuria duhet të drejtojë aftësinë për profecinë e fundit:
“Ajo që ka qenë është ajo që do të jetë; ajo që bëhet është ajo që do të bëhet; dhe nuk ka asgjë të re nën diell”.
A ka ndonjë gjë për të cilën mund të thuhet: "Shiko, kjo është e re?”
Ka qenë e lashtë, që ishte përpara nesh. Nëse nuk kujtohen gjërat e mëparshme; nuk do të ketë asnjë kujtim për gjërat që do të vijnë me ato që do të vijnë më pas. Sa të padeshifrueshme, të paranatyrshme dhe në dukje të paimagjinueshme duken të jenë kaq shumë ngjarje të kohës së sonë. Ajo që do të ndodhë ka ndodhur në mënyra të ngjashme në parahistori dhe gjatë historisë shumë herë. Ajo që do të jetë unike në lidhje me ngjarjet e fundit dhe të mijëvjeçarit është se kohët do të jenë të paracaktuara të rezervuara. Në këtë frymë, lidhjet bëhen më të gjalla dhe më goditëse që nga ditët e Noeut; kur ata që kryen krime kundër krijimit dhe njerëzimit u dënuan në humnerë dhe u mbajtën deri sa u lirian dhe tani përpiqen edhe një herë të sulmojnë njerëzimin dhe të rifitojnë mbretërinë e tyre. A ēshtë ky një spjegim i ngjarjeve që ndodhin sot në një pjesë të botes? - sepse shohim të njëjtët njerëz të këqinj që vijnë në krye.
Ç’jemi?
Astrit Lulushi
Thone se e kemi prejardhjen nga më të lashtët. Pastaj na morrën gjithçka; valle, këngë, veshje, troje dhe ne vetë. Na penguan të rriteshim në numër. Mbetëm të pakët dhe tē ardhurit u lartêsian mbi ne. U përpoqën të na hiqnin gjuhën, duke u përpjekur të na lënë pa e mësuar. Emrin shumë herë na e copëtuan, deri sa sot bëjmë pyetjen - Nga vijmë? - Nga jemi?
Dhe ishin të huajt, që me njerëz të shitur, tē cilëve u dha pushtet mbi ne, e mbajtën kētē vend të copëtuar, siç ishte rasti i diktatorit; që hoqi dorë nga më shumë se gjysma e shqiptarêve, siç kishin bërë të komanduarit e tjerë mē parē. Partia e tij qē morri pushtetin u ble nga shumë; në fund i tradhëtoi, e mbylli vendin, e bëri më të varfēr, dhe vdiq, duke e lënë në duart e fatit.
Dhe skenari i përgatitur qē nga koha e pushtimit osman vazhdoi me aktorë të rinj në role të vjetra.
Albanologjia shkencore - pjelle e rregjimit qē shtypi popullin, e ka mbyllur çështjen, duke thënë: Gjuha shqipe është e huazuar dhe shqiptarët rrjedhin nga ilirët. Aty, akademikët ndalen; ata i bënë studimet dhe arritën në këtë pērfundim në kohën e rregjimit tiranik, pra mendoni sa të lirë e të paanshëm ishin. Mendimet e tyre të shplara ekzistojnë edhe sot; nuk pranojnë të marrin në shqyrtim ide të reja dhe vendit - në këtë aspekt - t’i jepet pak frymë e lirë dhe shpresë.
E veçantja e përsosur
Astrit Lulushi
Kundërshtimi buron nga një lloj injorance, domethënë se njerëzit kanë krijuar Ide të përgjithshme, me të cilat, sipas tyre, gjërat e veçanta duhet të pajtohen nëse duhet të jenë të përsosura.
Këto Ide, thonë ata, janë në kuptimin e Zotit, siç kanë thënë shumë nga ndjekësit e Platonit, domethënë, se këto Ide të përgjithshme (të tilla si Racionale, Kafshore dhe të ngjashme) janë krijuar nga Zoti.
Ata që ndjekin Aristotelin thonë, në të vërtetë, se këto gjëra nuk janë gjëra reale, vetëm gjëra të arsyes, dhe megjithatë i konsiderojnë ato shpesh si të vërteta, pasi kanë thënë qartë se providenca nuk shtrihet në gjëra të veçanta, por vetëm për llojet; Zoti nuk e ka ushtruar kurrë kujdesin e tij mbi Bucefalin, etj., por vetëm mbi të gjithë gjininë e Kuajve. Ata thonë gjithashtu se Zoti nuk ka njohuri për gjërat e veçanta dhe kalimtare, por vetëm për gjërat e përgjithshme, të cilat, sipas tyre, janë të pashkatërrueshme. Megjithatë, me të drejtë njeriu e ka konsideruar këtë për shkak të injorancës. Sepse janë pikërisht gjërat e veçanta, dhe vetëm ato, që kanë një shkak, dhe jo e përgjithshmja, sepse ajo nuk është asgjë.
Atëherë Zoti është shkaku dhe providenca vetëm për gjëra të veçanta. Nëse gjëra të veçanta duhej të përputheshin me ndonjë Natyrë tjetër, atëherë ato nuk mund të përshtateshin me të tyren, dhe rrjedhimisht nuk mund të ishin ato që janë në të vërtetë. Për shembull, nëse Zoti do t'i kishte bërë të gjitha qeniet njerëzore si Adami përpara rënies, atëherë me të vërtetë do të kishte krijuar vetëm Adamin, dhe jo Palin dhe Pjetrin; por jo, është thjesht përsosmëri në Zotin, që ai u jep të gjitha gjërave, nga më e madhja tek më e vogla, thelbin e tyre, ose, për ta shprehur më mirë, se ai i ka të gjitha gjërat në mënyrë të përsosur në vetvete.
Për sa i përket kundërshtimit tjetër, pse Zoti nuk e ka bërë njerëzimin që të mos mëkatojnë, për këtë mund të shërbejë si përgjigje, se çdo gjë që thuhet për mëkatin thuhet vetëm për ne, dhe kur krahasojmë dy gjëra me njëra-tjetrën, i konsiderojnë nga këndvështrime të ndryshme. Për shembull, nëse dikush ka bërë një orë saktësisht për të goditur dhe për të treguar orët, dhe mekanizmi përmbush plotësisht qëllimet e krijuesit të tij, atëherë themi se është mirë, por nëse shpikësi nuk e bën këtë, atëherë themi se ora është e keqe, pavarësisht se edhe atëherë mund të ishte ende mirë nëse vetëm do të kishte qenë qëllimi i tij për ta bërë atë të parregullt dhe për të goditur në momente të gabuara.
Ne themi atëherë, në përfundim, se Pjetri, siç është e nevojshme, duhet të përputhet me Idenë e Pjetrit dhe jo me Idenë e Njeriut; e mira dhe e keqja, ose mëkati, këto janë vetëm mënyra të të menduarit, dhe aspak gjëra, ose ndonjë gjë që ka realitet. Sepse të gjitha gjërat dhe punët që janë në natyrë janë të përsosura.
E mira dhe e keqja
Astrit Lulushi
Se çfarë është e mira dhe e keqja, fillojmë kështu: Disa gjëra janë në kuptimin tonë dhe jo në natyrë, ato janë gjithashtu vetëm krijimi ynë dhe qëllimi i tyre është të kuptomë gjërat në mënyrë të qartë: këto përfshijnë të gjitha marrëdhëniet, të cilat kanë referencë për gjëra të ndryshme, dhe këto i quajmë gjëra të arsyes.
Tani pyetja është nëse e mira dhe e keqja i përkasin arsyes apo gjërave reale. Duke qenë se e mira dhe e keqja janë vetëm marrëdhënie, nuk ka dyshim se ato duhet të vendosen midis arsyes, sepse kurrë nuk themi se diçka është e mirë, përveçse kur i referohemi diçkaje tjetër që nuk është aq e mirë, ose nuk është aq e dobishme. Kështu, një njeri është i keq, vetëm në krahasim me atë që është më i mirë, ose një mollë është e keqe, në krahasim me një tjetër që është e mirë ose më e mirë.
Pra, çdo gjë është më e mirë apo e mirë, dhe e keqja nuk ekziston.
Kur themi se diçka është e mirë, nënkuptojmë vetëm se ajo përputhet mirë me Idenë e përgjithshme që kemi për gjëra të tilla. Por, gjërat duhet të pajtohen me Idetë e tyre të veçanta, thelbi i të cilave duhet të jetë i përsosur, pasi në atë rast ato nuk do të ekzistonin.
Të gjitha gjërat që janë në Natyrë, janë ose sende ose veprime. Tani e mira dhe e keqja nuk janë as gjëra as veprime. Prandaj e mira dhe e keqja nuk ekzistojnë në natyrë. Sepse, atëherë ato duhet të kenë përkufizimet e tyre. Por e mira dhe e keqja nuk kanë përkufizime,
Dhe rrjedh se e mira dhe e keqja nuk janë gjëra ose veprime që ekzistojnë në Natyrë, por vetëm krijesa të arsyes tonë nga mënyra sesi i vështrojmë gjërat dhe njerëzit, dhe pastaj krijomë opinione.
Njerëz që nuk kuptojnë se ç’është liria dhe shtypja ose kanë përfituar prej saj, kanë mall për kohën e shkuar; ata që e kuptojnë, bëjnë çmos që ajo kohë qoftë e largët të mos përsëritet.
Dêshirë e pasion
Astrit Lulushi
Pasioni lind nga opinioni. Këtë e di më mirë njeriu i ditur; sepse, nga disa detaje nxjerr përfundimin e përgjithshëm; dhe habitet sa herë që sheh diçka që bie ndesh me përfundimin. Si bariu që, duke parë vetëm dele me bisht të shkurtër, habitet me delet nga Maroku që kanë bisht të gjatë.
Tregohet për një fermer që e kishte bindur veten se përtej arave të tij nuk kishte tjetër. Por kur i humbi një lopë dhe u detyrua të shkonte ta kërkonte larg, u habit me numrin e madh të arave përtej disa hektarëve të tij. Dhe, me siguri, kështu duhet të jetë edhe me shumë shkencëtarë, që e kanë bindur veten se përtej këtij globit të vogël, në të cilin ndodhemi, nuk ka më botë, vetëm se nuk kanë parë të tjera.
Por habia nuk ndihet kurrë nga ai që nxjerr përfundime të vërteta.
Dashuria lind nga idetë e vërteta, ose nga opinionet, ose, vetëm nga thashethemet; sepse e para synon lumturinë; e dyta sjell shkatërrim.dhe e treta kalimtaren.
Për sa i përket të parës, është e sigurt se sa herë që dikush sheh ose mendon se sheh diçka të mirë, ai është gjithmonë i prirur të bashkohet me ‘të. Megjithatë, (siç ndodh) dashuria ndryshon menjëherë nga njëra në tjetër.
Dashuria që vjen vetëm nga thashethemet, vërehet përgjithësisht në qëndrimin e fëmijëve ndaj babait të tyre; kur u thotë se kjo apo ajo është e mirë, ata priren drejt saj, pa ditur asgjë më shumë. E shohim edhe tek ata që japin jetën, si dhe ata që shkjnë pas thashethemeve.
Urrejtja është e kundërta e dashurisë. Ajo lind nga gabimi që është rezultat i opinionit. Sepse kur dikush arrin në përfundim se një gjë është e mirë dhe një tjetër e keqe. atëherë lind një urrejtje.Kjo nuk do të ndodhte kurrë nëse do të njihej e vërteta. Sepse, në krahasim me të mirën e vërtetë, gjithçka që është konceptuar si dashuri, nuk është gjë tjetër veçse mjerim. Urrejtja vjen edhe nga thashethemet e thjeshta, siç e shohim te iranianët kundër hebrenjve dhe të krishterëve, te hebrenjtë kundër turqve dhe të krishterëve, dhe të krishterëve kundër hebrenjve dhe turqve, etj. Pavarësisht sa e urryer është një fe, aq e dashur është ano për një grup tjerët.
Dëshira dhe Dashuria janë rezultat i llojit të dijes. Nëse dikush ka dëgjuar se një gjë është e mirë, ai ndjen mall dhe prirje për të njëjtën gjë (si ata që arratiseshin ose tentonin në kohën kur Shqipëria ishte e vetrrethuar me tela me gjëmba). Ose siç mund të shihet në rastin e një invalidi, i cili, duke dëgjuar mjekun të thotë se një ilaç është i mirë për të, ai menjëherë dëshiron të njëjtën gjë. Dëshira lind edhe nga përvoja, siç mund të shihet në praktikën e mjekëve, të cilët, kur e kanë të mirë një ilaç të caktuar, zakonisht e konsiderojnë atë si diçka të padështueshëm.
Pra, ajo që thuhet për këto pak pasione, vlen edhe për të gjitha të tjerat. Pasionet lindin edhe nga Opinioni (siç është rasti i qenit shtëpiak që nuk i vërsulet thuajse kurrë të zoti
Comments