Shpesh pyetet pse shqiptarët autoktonë në Shqipëri, thone se e kanë prejardhjen nga ilirët, kur këta e kishin origjinën në Kroacinë dhe Slloveninë e sotme dhe megjithëse u zgjeruan në gjysmën e Shqipërisë moderne.
Iliria origjinale, e lashtë ishte me të vërtetë në jug, ndoshta në territorin e Shqipërisë moderne, Serbisë, Bosnjës dhe rreth saj.
Pastaj, ishin krahinat ilire, të themeluara nga Napoleoni në 1809 me kryeqytet Lubjanë dhe që mbulonin gjeografikisht territorin e Sllovenisë moderne deri në Kroacinë jugore. Megjithatë, ky entitet nuk zgjati shumë, por mburrej me një lëvizje të quajtur "Ilirizëm", ku kroatët dhe sllovenët konsideronin identitetin e përbashkët "ilir" dhe gjithashtu u zhvillua një gjuhë e përbashkët "ilire".
Në thelb, Iliria prehistorike dhe Iliria e shekullit të 19-të janë dy gjëra krejtësisht të ndryshme.
***
Fjala sanskrite për "qen" është ’swan’ e cila vjen nga proto-indo-iranianishtja cwa, nga proto-indo-evropianishtja ‘kwo’.
Është e lidhur me:
Greqishte e lashtë “kuon”
Shqip “qen”
Latinisht “canis”
Frëngjisht “chien”
Portugalisht “cao”
Rumanisht “caine”
Protogjermanisht “hundaz”
Anglisht “hund”
Holandisht “hond”
Islandisht “hundur”
Shqip ka dhënë “hundë” (për nuhatje)
Fjala angleze "dog", nga anglishtja e vjetër “dogga”, ka një etimologji të pasigurt.
***
A ka pasur ndonjë shkencëtar të famshëm me besim për Zotin, si Ajnshtajni apo Hawking?
Albert Einstein thoshte se ishte vetëm dymbëdhjetë vjeç kur kuptoi se nuk kishte Zot personal. Ai ishte i përgatitur të besonte në Zotin e Spinozës, i cili ishte universi në tërësi.
Steven Hawking ishte ateist dhe deklaronte, "Nuk ka Zot".
Të paktën në kohët moderne, shumica e shkencëtarëve elitë nuk besojnë në Zot.
Anëtarët e Shoqërisë Mbretërore të Londrës u ftuan të merrnin pjesë në një studim të qëndrimeve ndaj fesë. Shumica dërrmuese e tyre pohoi kundërshtimin e fortë ndaj besimit në Zot, dhe ndaj ekzistencës së një entiteti të mbinatyrshëm.
Në SHBA, 92% e anëtarëve të Akademisë Kombëtare të Shkencave refuzojnë një besim në Zot ose fuqi më të lartë.
***
Mbretëria veriore e Izraelit (Samaria) u pushtua dhe njerëzit e saj u dëbuan në të gjithë Perandorinë Asiriane. Nëse ikën në Egjipt, nuk do të kishte rëndësi sepse asirianët e pushtuan Egjiptin gjithashtu. Me sa duket, asirianët "çliruan" Egjiptin nga dinastia Nubiane Kushite dhe vendosën një Faraon "vendas". Pra, në fakt egjiptianët idhulluan asirianët.
Pastaj babilonasit u bashkuan me skithët për të mposhtur asirianët në vitin 612 pes. Egjiptianët dërguan një forcë ekspedite për të pushtuar Babiloninë. Por u mundën në vitin 605 pes. Babilonia pushtoi Mbretërinë jugore të Judës dhe i dëboi hebrenjtë. Pastaj Persia pushtoi Babiloninë 539 pes. Kiri i Madh i Persisë, i lejoi hebrenjtë e mërguar të ktheheshin në Judë dhe të rindërtonin Tempullin.
Kur judenjtë arritën atje, ata takuan samaritanët të cilët pretendojnë se janë pasardhës të refugjatëve nga Mbretëria e Samarisë. Samaritanët dhe hebrenjtë nuk shkojnë mirë.
***
Scythian - Skudra - Sogdian - Saka: Skithët dhe cimerianët e quanin veten arianë.
Endonimi i të gjithë skithëve ishte Skuda; shqip “shigjet”, nga fjala PIE Skeud, e cila në anglisht dha fjalën “shoot”.
Emri u zhvillua nga mesi i mijëvjeçarit të parë në Skula. Nga ai rrjedh me sa duket edhe endonimi iranian Sogdian, ku u bë Suguda, formë e fjalës Skuda.
Fjala Saka nga ana tjetër rrjedh nga iranishtja sac- ecje, që do të thotë Nomad.
Por skithët kishin emra që e lidhnin veten me trashëgiminë e tyre ariane si Ariantas dhe Ariapeithes ose fisi Roxalani nga ishte Roksana (“shkëlqen”- gruaja e Aleksandrit të Madh).
Botë e përçarë
Astrit Lulushi
Sa e komplikuar ështê çështja e prejardhjes. Mendimi shkencor shkon herë para, herë prapa, duke iu shmangur idesë së krijimit të njeriut nga fuqi e një mbinatyrëshme. Po të pranohej një gjë e tillë, atëherë do të thuhej se njeriu ka lindur i gatshëm dhe i zhvilluar, jo në gjendje kafshe ose majmuni. Kjo është edhe arsyeja që mitet dhe feja vazhdojnë të ekzistojnë nga kohërat që s’mbahen mend. Kjo është bindja e fesë.
Idea e evolucionit, që doli me Darvinin në shekullit XIX thotë, se në Tokë nuk ka pasur "njeri të parë". Kafshët nuk lindin specie të reja kafshësh. Nuk kishte asnjë majmun që lindi një Homo Sapien.
Popullatat e kafshëve evoluojnë së bashku për një periudhë të gjatë kohore. Ndryshimet graduale shtohen brez pas brezi. Nëse rruani kokën dhe bëni një foto çdo ditë për një vit, ditën 1 krahasuar me ditën 365, do të dukeni shumë ndryshe. Por krahasoni ditën 39 me ditën 40 dhe nuk do të ketë asnjë ndryshim të dukshëm, edhe pse ka ndodhur një ndryshim i vogël.
Jeta ka evoluar nga organizma të thjeshtë njëqelizorë dhe gradualisht ka ndryshuar në shumë lloje të ndryshme që shohim sot, duke përfshirë njerëzit.
Njerëzit modernë të njohur si Homo Sapiens gradualisht evoluan dhe lindën në Luginën e Riftit në Afrikën Lindore 200,000 vjet më parë, duke u degëzuar nga një paraardhës i përbashkët që jetoi rreth 6 milionë vjet më parë, i cili nuk ishte as njeri dhe as shimpanze (pra, nuk evoluam nga majmunët apo shimpanzetë, ata janë kushërinjtë tanë). Më pas ata migruan ngadalë nga Afrika midis 60,000-100,000 vjet më parë, duke u përhapur në rajone të ndryshme anembanë globit.
Ndërsa ekzistonte Homo sapiens, kishte gjashtë ose më shumë lloje të ndryshme njerëzore që bashkëjetonin njëkohësisht në pjesë të ndryshme të botës.
Një nga këto specie, Neandertalët, u kryqëzuan me njerëzit, prandaj ne kemi rreth 2% të ADN-së së Neandertalëve.
Dhe bota mbetet e përçarë: fetarë, ateistë dhe të tjerë të lëkundur.
Comments