“Një vajzë u përdhunua në mes të ditës nuk e pa askush. Një vajzë puthi në djalë në errësirën e natës dhe ,,, e panë të gjithë”
Ky është një realitet i hidhur i shoqërisë sonë, ku paragjykimet shpesh krijojnë një mjedis ku padrejtësitë injorohen, ndërsa veprimet e lira dhe konsensuale kritikohen. Ky është një refleksion i hipokrizisë së normave sociale që shpesh heshtin për dhunën dhe padrejtësinë, Si shoqëri, duhet të punojmë për të ndërtuar një kulturë ku dhuna dënohet me zë të lartë dhe drejtësia kërkohet pa kompromise, ndërsa dashuria dhe liria e individit respektohen.
Është tragjike që shoqëria shpesh zgjedh të mbyllë sytë ndaj padrejtësive të mëdha, ndërsa merret me moralizime sipërfaqësore për çështje që nuk dëmtojnë askënd.
Kur një viktimë e dhunës injorohet ose fajësohet, ndërsa një veprim i lirë dhe i dashur gjykohet publikisht, kjo tregon se diçka është thellësisht e gabuar në sistemin tonë të vlerave. Ndryshimi fillon nga ne, duke folur hapur për këto padrejtësi, duke edukuar veten dhe të tjerët dhe duke sfiduar normat e padrejta.
Shoqëria duhet të ndalojë së fajësuari viktimat dhe të fillojë të mbajë përgjegjës ata që shkaktojnë dhunë. Vetëm atëherë mund të krijojmë një realitet ku drejtësia dhe liria nuk janë vetëm fjalë boshe.Dhe kjo arrihet duke ndërtuar një kulturë më të drejtë e cila kërkon ndryshime të thella në mentalitet, edukim dhe sistemin ligjor. Siç janë, edukimi qysh nga fëmijëria ku puna e prindërve është tu mësojnë atyre për barazinë gjinore, respektin dhe kufijtë personalë.
Ndërgjegjësimi në shkolla dhe media. Duhet të ketë më shumë programe edukative që sfidojnë normat patriarkale dhe promovojnë drejtësinë sociale.
Zbatim i ligjeve të rrepta kundër dhunës dhe abuzimit, tolerancë zero për dhunën seksuale, psikologjike apo fizike.Shoqëria duhet të ndalojë së fajësuari viktimat dhe të ndalojë gjykimet hipokrite mbi sjelljet e njerëzve, veçanërisht të grave. Gratë duhet të kenë të njëjtën liri për të jetuar pa frikë dhe pa gjykime.
Të mos heshtim kur shohim diçka të gabuar. Solidariteti dhe mbështetja për viktimat janë të domosdoshme.
Secili mund të jetë një shembull duke trajtuar të tjerët me respekt dhe duke sfiduar normat e padrejta. Një shoqëri e drejtë nuk ndërtohet brenda natës, por çdo hap drejt barazisë dhe drejtësisë ka vlerë.
Një vajzë nuk duhet të gjykohet për zgjedhjet e saj ndërsa një djalë lavdërohet për të njëjtën gjë.
Nëse nuk ndryshojmë mënyrën se si njerëzit mendojnë, edhe ligjet më të mira do të mbeten thjesht letra. Por, nëse vetëm ndryshojmë mendësinë dhe nuk kemi mekanizma ligjorë dhe institucionalë për të mbrojtur të drejtat, ndryshimi nuk do të ndodhë kurrë. Prandaj, duhet një qasje e plotë që përfshin edukimin, ligjet, median dhe përgjegjësinë sociale.
Vajzat shpesh përballen me një realitet ku liria e tyre është e kufizuar nga normat sociale. Vajzat shpesh ndihen të kufizuara në veshje, dalje dhe mënyrën se si sillen në publik.
Nëse një vajzë del vonë natën, ajo mund të gjykohet dhe të quhet “e pamoralshme”, ndërsa për një djalë kjo shihet si normale.
Presioni për të qenë “e ndershme”
Nderi i një familjeje shpesh lidhet me sjelljen e vajzës, duke e bërë atë përgjegjëse për imazhin familjar.Vajzat shpesh trajtohen ndryshe kur bëhet fjalë për marrëdhëniet dhe seksualitetin,ndërsa djemtë inkurajohen të jenë “të lirë”. Shumë vajza ende rriten me idenë se duhet të jenë të bindura, të kujdesen për shtëpinë dhe familjen, ndërsa djemtë inkurajohen të jenë ambiciozë dhe të ndjekin karrierën. Një grua e suksesshme shpesh përballet me komente si “Po kur do martohesh?” apo “Karriera nuk është gjithçka për një grua.”
Nëse një vajzë përballet me dhunë apo ngacmim, shpesh dëgjon fraza si: “Po çfarë kishe veshur?”, “Pse ishe vetëm?”, duke e bërë atë të ndjejë faj, në vend që shoqëria të mbajë përgjegjës autorin e dhunës.
Fatkeqësisht kjo është një nga frazat më të padrejta dhe toksike që përdoret ende në realitetin shqiptar kur një vajzë përballet me ngacmim apo dhunë. Në vend që të mbahet përgjegjës personi që kryen dhunën, shoqëria shpesh e fajëson vajzën, duke e bërë atë të ndihet sikur është vetë shkaktare e asaj që i ka ndodhur. Kjo mentalitet është një nga arsyet pse shumë viktima nuk guxojnë të flasin apo të kërkojnë drejtësi.
Fajësimi i viktimës justifikon dhunën – Nëse një djalë sillet keq, nuk është sepse "vajza e provokoi", por sepse ai nuk respekton kufijtë dhe nuk merr përgjegjësi për veprimet e tij.Liria e vajzës nuk është ftesë për abuzim
Pavarësisht se si vishet një vajzë, ku ndodhet apo me kë flet, askush nuk ka të drejtë ta prekë apo ta ngacmojë pa dëshirën e saj.Kultura e fajësimit bën që shumë raste të mos raportohen, shumë vajza nuk kërkojnë ndihmë sepse kanë frikë se do të gjykohen në vend që të mbrohen. Shoqëria duhet të mbajë përgjegjës autorët e dhunës, jo viktimat.Familjet dhe shkollat duhet të edukojnë djemtë për respektin dhe barazinë..Vajzat duhet të mbështeten, jo të gjykohen. Nuk ka "ajo e provokoi", ka ai nuk e respektoi! Mentaliteti i fajësimit të viktimës është një problem serioz që duhet të ndryshohet nga rrënjët. Nuk ka justifikim për ngacmimin apo dhunën,problemi nuk është tek vajza, por tek ai që nuk e respekton kufirin dhe dinjitetin e tjetrit.
Asnjë veshje, sjellje apo fjalë nuk është "ftesë" për dhunë apo ngacmim.
Djemtë duhet të mësojnë të marrin përgjegjësi për veprimet e tyre dhe të mos kërkojnë justifikime si "ajo më provokoi".
Nuk mjafton që Shqipëria të ketë ligje kundër dhunës dhe ngacmimit, ato duhet të zbatohen pa kompromis!
Denoncimet nga vajzat duhet të trajtohen seriozisht, jo të injorohen apo të përqeshen.
Ngacmimi seksual në rrugë, në shkolla apo në vendin e punës duhet të ndëshkohet realisht.
Policia dhe gjykatat duhet të ndalojnë mentalitetin e "po ç’bëri ajo që ndodhi kjo?".
Mediat shqiptare shpesh fajësojnë vajzat, duke përdorur tituj si: "Ajo e kërkoi vetë", "Ishte e veshur në mënyrë provokuese","Doli natën vonë, ç’priste?"
Influencuesit dhe figurat publike duhet të përdorin zërin e tyre për të luftuar këto paragjykime.
Përgjegjësia personale dhe kolektive
Secili prej nesh mund të bëjë diçka: Nëse shohim ngacmim në rrugë, duhet të reagojmë, jo të kthejmë kokën mënjanë. Të mos përdorim më fraza si "vajzat duhet të ruhen" dhe ta zëvendësojmë me "djemtë duhet të mësojnë të respektojnë". Të ndalojmë justifikimet për dhunën dhe të kërkojmë ndryshim të vërtetë në shoqëri.
Problemi nuk është tek vajzat, por tek ata që nuk e respektojnë lirinë dhe dinjitetin e tyre. Ndryshimi duhet të fillojë nga të gjithë ne!
A është ky një fenomen shqiptar?
Fatkeqësisht raste të tilla ndodhin shpesh, si në Shqipëri ashtu edhe në shumë vende të tjera. Vajzat fajësohen padrejtësisht në situata ku ato janë viktima, qoftë për shkak të veshjes, orarit të daljes apo thjesht për faktin se janë gra në një shoqëri me standarde të dyfishta.
Në marrëdhëniet dashurore, një vajzë mund të etiketohet negativisht nëse ka më shumë partnerë, ndërsa një djalë në të njëjtën situatë quhet "i zoti" ose "i fortë".
Fuqizimi i viktimave dhe denoncimi i padrejtësive
Vajzat dhe gratë duhet të ndihen të sigurta për të folur dhe për të kërkuar drejtësi. Shoqëria duhet të mbështesë denoncimet, jo t’i gjykojë viktimat.
Në fund të fundit, problemi nuk është vajza, problemi është shoqëria që justifikon dhunën dhe fajëson viktimën. Nëse duam ndryshim, duhet të fillojmë nga vetja dhe të mos heshtim kur shohim padrejtësi!
Po ti, a ke parë ndonjëherë një rast të tillë? Si ke reaguar?
“Një vajzë u përdhunua në mes të ditës nuk e pa askush. Një vajzë puthi në djalë në errësirën e natës dhe ,,,e panë të gjithë”
Realitet i hidhur shqiptar dhe i hipokrizisë së shoqërisë sonë, që tregon se si dhuna dhe padrejtësia shpesh anashkalohen ose injorohen, ndërsa veprimet e lira dhe të padhunshme, si një puthje mes dy njerëzve, kthehen në objekt gjykimi dhe thashethemesh. Kur një vajzë është viktimë e një krimi të rëndë, askush nuk e sheh, askush nuk e ndihmon, askush nuk flet. Nëse një vajzë tregon afeksion apo liri personale, ajo menjëherë përballet me paragjykime, thashetheme dhe gjykim moral. Kjo është një sagë, fundi i së cilës duket larg.përballë injorancë së thashethimit kolektiv, që me sa duket i paska rrënjët e thella në mentalitetin shqiptar.
Комментарии